Bioorganik kimyo

amiokislota 
tarkibini 
aniqlash. 
   oxirgi 
aminokislota  qoldiqlarini  aniqlash  uchun  gidrazinoliz  va    oksazalon 
usullari  keng  qo’llaniladi.    Gidrazinoliz  usuli  S.Akabori  tomonidan 
tavsiya  etilgan  bo’lib,  peptid  yoki  oqsil  suvsiz  gidrazin  bilan       
     da  qizdirilganda  peptid  bog’lari  gidrolizlanib    aminokislota 
gidrazidlarini  hosil  qiladi.  C-oxirgi  aminokislota  erkin  aminokislota 
xolida qolib,  reaksion aralashmadan ajratilib aniqlanishi mumkin. 
                                                                                                     
      
               
 
               
 
                       
                             
     
 
   
 
→                
 
    
 
              
 
  + 
      
 
   
 
              
 
           
 
    
 
       

---

 
61 
 
Usulni  bir  necha  kamchiliklari  bor.  Girazinoliz  natijasida  glutamin, 
asparagin, tsistein va tsistin parchalanadilar; arginin guanidin guruhini 
yo’qotib  ornitin  hosil  qiladi.  Serin,  treonin  va  glitsin  gidrazidlari 
o’zgaruvchan  bo’lib  osongina  erkin  aminokislotalarga  aylanadilar. 
Oksazalon  usuli  V.Matsuo  tomonidan  birinchi  marta  tavsiya  etilgan. 
Oksazalon  usuli  odatda  tritiy  nishonli  usuli  deb  atalib, 
   oxirgi 
aminokislotani  sirka  angidridi  ta’sirida  halqalanib  oksazalon  hosil 
qilishiga  asoslangandir.  Ishqoriy  muhitda  oksazalon  halqadagi  4 
holatdagi  vodorod  atomlarini  harakatchanligi  keskin  ravishda  ortadi. 
Tritiylangan  oqsil  yoki  peptidni  gidrolizlanishi  natijasida  hosil 
bo’ladigan  mahsulotlar  o’z  tarkibida  radioaktiv  nishonlangan 
   oxirgi  aminokislotaga  ega  bo’ladi.  Gidrolizatni  xromatgrafiya 
qilish    va  radioaktivlikni  o’lchash  orqali  oqsil  yoki  aminokislotani 
   oxirgi aminokislotasi qiyoslanib, o’xshashligi aniqlanadi. 
 
.
          
 
               
 
              
 
       

   
 
  
            
 
               
 
                  
        

   
 
      
 
            
 
               
 
              
  
  
      

           
 
 
    
 
           
 
    
 
           
 
  
  
  
 
     
 
Ba’zi  holatlarda  tritiy  peptid  zanjirini  o’rtasida  joylashgan  asparagin 
va  glutamin  kislotalarni  tarkibiga  kirib  qoladi.  Prolinning 
   oxirgi 
aminokislotasi  bu  sharoitlarda  oksazolon  hosil  qilmaydi,  treonin  va 
serinning  sirka  angidrid  ta’sirida  degradatsiyaga  uchrashi  natijasida 
   oxirgi  qoldiqlari  tarkibiga  yetarli  miqdorda  radioaktiv  nishon 
kiritib bo’lmaydi. Aminokislotalarni    oxirgi uchini aniqlash uchun 
karboksipeptidazalar bilan fermentli gidroliz usulidan foydalaniladi.