“biologiya o’qituvchilari” ta’lim yo’nalishi tinglovchisi qobilov faxriddinning mavzu: “9-sinf biologiya darslarida o`quvchilarni darslik va metodik qo`llanmalar bilan ishlashga o`rgatish” mavzusidagi malaka ishi

VEGETATIV NERV SISTEMASI HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA, SIMPATIK VA PARASIMPATIK NERVLAR TUZILISHI VA FIZIOLOGIK XUSUSIYATLARI HAQIDA BILIM BERISH

NERV SISTEMASIGA OID TUSHUNCHALAR TAXLILI

1. Bosh miya qismlari

2. Uzunchoq miya -

3. Miya ko'prigi -

4. O'rta miya -

5. Oraliq miya-

6. Miyacha –

7. Oqimtir yadro –

8. Targ'il tana –

9. Sezish zonalari -

10. Assotsiativ zonalar –

"Boshqotirma”

M

I

Y

A

CH

A

I

N

I

Z

O

T

L

T

A

A

N

T

A

R

G’

B

U

K

A

R

A

Y

I

O’

R

M

T

U

Z

U

N

M

R

A

Y

I

M

Q

O

N

O

P

A

R

A

T

G

Slayd orqaili vegetativ nerv sistemasi jadvali ko'rsatiladi, Vegetativ nerv sistemasi: 1). Simpatik: yurak ishini tezlashtiradi va kuchaytiradi, arteriya qon tomirlarini toraytirib qon bosimini oshiradi. Me'da va ichaklarning harakatini susaytiradi, siydik yig'ilishiga sharoit yaratadi, nafas olishni yengillashtiradi. 2). Nafas olish, qon aylanish, ovqat hazm qilish, ayirish, jinsiy, ichki sekretsiya bezlarining ishi, moddalar almashinuvi jarayorrini boshqaradi. 3). Parasimpatik, Parasimpatik neirvlar simpatik nervlarga nisbatan teskari ta'sir ko'rsatadi. To'qima va organlar funksiyasim zaruratga qarab tartibga soladi, Organizmni tashqi muhit sharoitiqa moslashtiradi.

Namuna: Vegetativ. Ushbu tayanch so'zning har bir harfiga gap tuzish kerak. "Bu nima?" mashg'uiotida o'quvchilar quyidagi so'ziardan foydalanib jumlani davoin ettirishlari lozim.

Vegetativ... Somatik nerv...

Simpatik.,. Periferik nerv...

Parasimpatik... Sezuvchi nerv...

Adashgan nerv... Markaziy nerv...

Harakatlantiruvchi nerv... Refleks yoyi...

Reflektor... Relseptor...

Peshona bo`lagi savoli: orqa miya necha qavat parda bilan o`ralgan. Tepa bo`lagi savoli: vegetativ nerv sistemasi qaysi jarayonlarni boshqaradi

Ensa bo`lagi savoli: bosh miya katta yarimsharlar po`stlog`i necha qavatdan iborat

Chakka bo`lagi savoli: bosh miya stvoli qanday qismlardan iborat

1-guruh:

2-guruh

peshona bo`lagi savoli: orqa miya ko`ndalang kesimi necha xil moddadan iborat

Tepa bo`lagi savoli: vegetativ nerv sistemasi qanday nervlarga bo`linadi

Chakka bo`lagi savoli: miyacha qanday tuzilishga ega

3-guruh

peshona bo`lagi savoli: orqa miya necha xil vazifani bajaradi

Tepa bo`lagi savoli: vegetativ nerv sistemasining funksiyasi

Ensa bo`lagi savoli: bosh miya katta yarimsharlar po`stloq sathi funksiyasiga ko`ra nechta zonadan iborat

Chakka bo`lagi savoli:orqa miya qanday tuzilishga ega

XULOSA

Odam va uning salomatligi darsligida o’quvchilarning o’quv-bilish faoliyatini faollashtiradigan, mustaqil ishlashi va ijodiy fikr yuritish, o’zlashtirgan bilimlarini nazorat qilishi va o’z-o’zini baholash, mantiqiy fikr yuritish operatsiyalarini bajarish natijasida biologik bilimlarni ongli o’zlashtirish ko’nikmalarini egallashlariga zamin tayyorlangan.