«biologiya» kafеdrasi

Nazorat savollari:

2. 
   Nafas olishni nima uchun moddalar almashinuvining markaziy jarayoni deyiladi?
   
3. 
   Nafas olishning fotosintez bilan o‘xshashlik va farqli tomonlari.
   
4. 
   Nafas olishga to‘qimalar suvlilik darajasining ta’siri va ushbu nafas olishning O2 va uning to‘qimalardagi miqdori ga bogiiqligi.
   
5. 
   Nafas olishda qurg‘oqchilikning va C 0 2 gazi miqdorining ta’siri.
   

Vazifa.
1.Tajriba natijalarini uyda tahlil qilib xulosalar yozib kelish.
2. Tajriba jarayonida kuzatilgan holatlar rasmlarini albomga chizib kelish.

Laboratoriya ishi № 22.
Unayotgan urug’larga kislorod yutilishini aniqlash.


Ishning maqsadi. Unayotgan urug’larning nafas olish jadalligini qabo`l qilingan kislorod miqdoriga qarab aniqlash.
Kerakli asbob va reaktivlar. Har xil urug’lar, Bunzen kolbasi, bir normal NaOH yoki KON eritmasi, bo’yoq kristallari, shisha naylar, rezina ichagi, stakan, doka xaltacha, tarozi, pinset, qora qog’oz yoki qora xalta.
Umumiy tushuncha: Nafas olish jadalligini aniq miqdordagi urug’larning ma’lum vaqtda qabo`l qilgan kislorod miqdoriga qarab aniqlash mumin. Buning uchun maxsus qurilmani (9-rasm) laboratoriyada tayyorlash mumkin. Tekshiriladigan urug’ bilan 0,1 n NaOH ishqor eritmasi Bunzen kolbasiga joylashtiriladi. Ishqor urug’ning nafas olish jarayonida ajralib chiqqan karbonat angidridini yutib kolba ichidagi havoning kamayishiga sabab bo’ladi. Kamaygan havo o’rniga shisha naydagi eritma yuqoriga ko’tarila boshlaydi. Shisha nay bo’ylab eritmaning yuqoriga qancha tezlik bilan ko’tarilishiga qarab urug’ tomonidan qabo`l qilingan kislorod miqdorini aniqlash mumkin.



1-rasm. Unayotgan urug’larda kislorod miqdorining o’zlashtirilishini aniqlaydigan asbob, a-ungan o’simlik urug’i solingan doka xaltacha; b- kolba; v – NaOH yoki KON eritmasi; g-rangli eritmali idish; d-rangli eritmani kolba bilan birlashtiradigan shisha nay; e-shtativ.