Biologiya kafedrasi

19-LABORATORIYA ISHI

1-ISH: SANASH KAMERALARI BILAN TANISHISH.

Nazariy tushuncha. Qonning shaklli elementlariga qizil qon tanachalari-eritrotsitlar, oq qon tanachalari-leykotsitlar va qon plastinkalari-trombotsitlar kiradi. eritrotsitlar bilan leykotsitlarni sanash uchun maxsus qon aralashtirgich (melanjir) va shisha kameralardan foydalaniladi. Qon suyultirgich o`rtasi tuxumsimon kengaygan shisha naychadan iborat bo`lib, unda 0,5; M1,0 va 101 belgilari bor. 0,5 belgisi shisha naychaning o`rta qismida, tuxumsimon kengaymaning tagida 1,0; yuqorisida 101 belgisi bo`ladi. Kengaygan joy ichida yumaloq shisha munchoq bo`lib, u qonni yaxshi aralashtirish uchun hizmat qiladi. Leykotsitlarni sanash MMPuchun ishlatiladigan aralashtirgich ham yuqorida aytilgan aralashtirgich singari tuzilgan, lekin belgilari boshqacha (0,5; 1,0 va 11,0) va kengaygan joyi bir oz kichikroq bo`ladi; chunki, Heritrotsitlarni sanashda qon 100 yoki 200 marta suyultirilsa, leykotsitlarni sanashda esa qon 10-20 marta suyultiriladi. (15-rasm)

Sanash kamerasi. Qonning shaklli elementlarini sanash uchun Goryaev kamerasidan foydalaniladi. Bu kameralarning tuzilishi bir xil bo`lsa ham, katak kvadratlarining soni turlicha bo`ladi. Goryaev  kamerasi qalin oynadan iborat bo`lib, uning o`rtasiga kvadrat shaklida mayda katakchalarga bo`lingan yupqa shisha plastinka yopishtirilgan. Bu plastinkadagi Mkvadratlarning har bir tomoni 1/20 mm. ga teng. Demak, har bir kvadratning sathi 1/20*1/20=1/400 mm2 ga teng bo`ladi. Kataklarga bo`lingan shisha plastinka ustini ikkinchi yupqa shisha plastinka qoplab turadi. U birinchi shishadan 1/10 mm. ko`tarilib turadi. SHuning uchun har bir kichik kvadratning hajmi (1/10*1/400 mm2)=1/4000 mm3 ga teng bo`ladi. Goryaev kamerasi 225 ta katta kvadratlardan tuzilgan bo`lib, shundan 25 tasining har biri yana 16 tadan mayda kvadratlarga bo`lingan. Keyingi ikki laboratoriya ishi qonning shaklli elementlari miqdorini aniqlashga ag`ishlangan. Bu ikkala ishni bajarishdan maqsad odam qonidagi hujayralarning shakli, miqdorini aniqlash va ularni hisoblash usulini o`rganishdan iborat. (16-rasm)