Biologiya kafedrasi

2- ish. Odamda himoya shartli refleksini hosil qilish

Ishdan maqsad: himoya shartli refleksini hosil qilish va uni yana so`ndirish.

Nazariy tushuncha. O`zini himoya qilishga bo`lgan shartli refle-kslar turli xil zararli ta`sirotlarga hosil bo`ladi.

Ish uchun kerakli jihozlar: sekundomer, induksion g`altak, tok manbai, tok kaliti, elektrodlar, elektr qo`ng`iroq, sim.

Ishni bajarish tartibi. Induksion tok zanjirini ishga tayyorlanadi. SHartli ta`sirlovchi sifatida qo`ng`iroq, shartsiz ta`sirlovchi o`rnida esa induksion tokdan foydalaniladi. Sina-luvchi kishi induksion g`altakning klemmalariga yaqin kelib o`tiradi va barmoqlarini elektrodlarga qo`yadi. Etarli ta`sirga ega bo`lgan, ya`ni sezilarli himoya reaksiyasini yuzaga keltiradigan tok kuchi tanlanadi. SHundan so`ng qo`ng`iroq ovozi berib barmoqlarga tok ta`-sir ettiriladi. Har ikkala ta`sirot 5 – 10 cek davom etadi. Tajriba shu tariqa 5–6 marta takrorlanadi. So`ng faqat qo`ng`iroqning o`zi chalinganda ham himoyalanishi yuzaga keladi. Bu shartli refleks hosil bo`lganini ko`rsatadi. SHartli refleks hosil qilgach, uni so`ndirish tajribasi o`tkaziladi. Buning uchun bir necha marta shartli ta`sirot – qo`ng`iroq chalinadi, shartsiz ta`sirot – tok esa berilmaydi, binobarin shartli refleks o`z o`zidan yo`qolib ketadi. Sinaluvchi kishida necha marta ta`sirot berilgandan keyin shartli refleks hosil bo`lganini va necha marta faqat qo`ng`iroqning o`zi chalingandan keyin refleks so`nganini daftaringizga yozing.

Nazorat savollar

1. Nima uchun shartli refleksni vaqtincha refleks deyiladi ?

2. SHartli refleks qanday sharoitlarda so`nadi ?

3. SHartli refleks so`nish imkoniyatining qanday biologik ahamiyati bor