Биология кафедраси тўйчиева Зиёда Абдихолиқ қизи

Чекловчи омиллар. Ерларнинг ўзлаштирилиши, одамлар томонидан таъқиб қилиниши.
Кўпайтириш. Урғочисининг табиатда уруғлантирилган тухумлари инкубация даврини муваффақиятли ўтайди. Серпентария шароитига яхши мослашади.
Муҳофаза чоралари. Овқат тақиқланган. Сурхон, Хисор, Китоб ва Нурота қўриқхоналарида муҳофаза остига олинган. СИТЕСнинг 2 иловасига киритилган.

3.7. Дашт қора илони
Восточная степная гадюка
Ursini’s Viper
Vipera (Pelias) renardi (Christoph, 1861)
Ssp. Teanshanica (Nilson et Ander, 2001).
Мақоми. 2 (VU:D): Заиф, қисқариб бораётган, мозаик тарқалган кенжа тур. ТМХИ Қизил рўйхатига киритилган (EN).
Тарқалиши. Ғарбий Тёншон тоғ тармоқлари, Чирчиқ ва Сирдарё воҳалари. Ўзбекистондан ташқарида: Жунғория, Сибир жануби, Олтой, Қозоғистон, Қирғизимтон жануби, Волга – Кама ўлкаси, Украина жануби, Кавказолди ва Катта Кавказ. Ғарбий ва Шарқий Европа жанубида, Молдавияда, Озарбайжонда, Туркиянинг шимоли-шарқида, Эроннинг шимолида-бошқа кенжа турлари.
Яшаш жойлари. Дарё қайирлари ва кўп соҳиллари, баъзан тоғ ва тоғ этакларидаги қуруқ даштлар.
Сони 1970 йилларда локат популяцияларда гектаорига 10-12 дона учар эди. Ҳозирда сони жуда камайиб кетган.
Яшаш тарзи. Март-октябрда фаол, тошлар остида, тупроқ ёриқларида, кемирувчилар инида беркинади ва ўша ерда қишлайди. Март-май ойларида жуфтлашади. Август-сентябрда болалайди. (3-16). Ҳашоратлар, ўргимчаксимонлар, майда калтакесаклар, қушлар ва сутэмизувчилар билан озиқланади.
Чекловчи омиллар. Ерларнинг ўзлаштирилиши, пестицидларнинг кўпайиши; одамлар томонидан таъқиб қилиниши.
Кўпайтириш. Тошкент ҳайвонот боғида ва ЎзРФА Зоология институти серпентариясида бир неча марта насл олинган.
Муҳофаза чоралари. Угом-Чотқол миллий боғида муҳофаза остига олинган. Европа популяциялари СИТЕСнинг 1-иловасига киритилган.