Биология кафедраси тўйчиева Зиёда Абдихолиқ қизи

Кириш.
Мавзунинг долзарблиги. Заҳарлилик (токсичностъ) тирик табиатнинг хусусиятларидан биридир. Заҳарли турлар ҳайвонот оламининг барча таксономик гурурҳларида учрайди. Табиий биологик фаол моддалар ичида ҳайвонлар заҳари (зоотоксин) ўзининг кимёвий хоссалари ва физиологик хусусиятлари билан ажралиб туради. Заҳарли ҳайвонлар ва уларнинг заҳари бугунги кунда турли соҳа мутахассислари, олимлари, жумладан: зоологлар, физиологлар, биохимиклар, медиклар ва бошқалар диққат эътиборида турибди. Заҳарли ҳайвонлар ва улар заҳарини ўрганадиган фан зоотоксинология деб аталади.
Бугунги кунда заҳарли ҳайвонлар биологияси, экологияси ва тарқалиши ҳамда улар заҳарининг кимёвий хусусиятлари, тирик организмларга таъсир қилиш механизмлари ҳақида кўплаб маълумотлар тўпланган. Медицинада кўпгина ҳайвонлар заҳарига қарши вакциналар ишлаб чиқилган ва амалиётда қўлланмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президенти И. Каримов ўзининг “Ўзбекистон ХХI аср бўсағасида: хавсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари” асарида “Асрлар туташ келган паллада бутун инсоният, мамлакатимиз аҳолиси жуда катта экологик хавфга дуч келиб қолди. Буни сезмаслик, қўл қовуштириб ўтириш – ўз-ўзини ўлимга маҳкум этиш билан баробардир” деб айтади.
Дунёда жамият, фан ва техника тараққиёти, аҳоли сонининг тобора ўсиб бориши, барча тирик табиатга ўз таъсирини кўрсатмоқда. Жумладан заҳарли ҳайвонларга ҳам. Шунинг учун ҳам бугунги кунда заҳарли ҳайвонлар биологияси, экологияси ва тарқалишини, ноёб ва йўқолиб бораётган турларни асраш ҳамда улар заҳарини кимёвий хоссаларини, таъсир этиш механизмларини ўрганиш, тадқиқ қилиш, амалиётда қўллаш энг долзарб муаммолардан биридир.
Тадқиқотнинг мақсади ва вазифалари.
- Заҳарли ҳайвонлар фаунаси, биологияси, экологияси ва тарқалишини ўрганиш;
- Ҳайвонлар заҳари кимёвий хоссалари ва таъсир этиш механизмлари ҳақида маълумотлар тўплаш;
- Ҳайвонлар заҳарининг зарари ва аҳамиятини ўрганиш;
- Ўзбекистон Республикаси ноёб ва йўқолиб бораётган заҳарли ҳайвонларини ўрганиш ва маълумотлар бериш;
- Заҳарли ҳайвонларни муҳофаза қилиш ва улардан оқилона фойдаланиш.