Biologiya” kafedrasi odam anatimiyasi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma bilim sohasi

Qonning qon tomirlar sistemasi bo‘ylab xarakatlanishi gemodinamika qonuniyatiga asoslangan.Tomirlardagi qonning oqish tezligi ikkita kuchga bog`liq.
1.Qon tomirlar sistemasining boshlanish qismidagi va oxiridagi bosimning xar-xil bo‘lishi; bu kuch qonnning xarakatlanish tezligini ta'minlaydi.
2.Tomirlardagi qarshilik kuchi,qonning quyuqligi, yopishqoqligi va uning tomirlar devoriga ishqalanishidir.Bu kuch qonning xarakatlanish tezligiga qarshilik ko‘rsatadi. Yurakka yaqin tomonda bosim baland va qonning oqish tezligi yuqori bo‘ladi.Quyi qismida esa bosim past va qonning oqish tezligi past bo‘ladi.Yurakning chap qorinchasidan aortaga qon eng yuqori, 130-140 mm simob ustuniga teng bo‘lgan bosim bilan chiqariladi va sekundiga 25m tezlikda oqadi.Yirik arteriyalarda bosim 120-110mm simob ustunigacha pasayadi.Kapillyarlarda 25-33 mm gacha pasayib, qonning oqish tezligi sekundiga 0,3-0,5 mm gacha sekinlashadi.Tananing pastki qismlaridagi vena qon tomirlarida bosim 5-9 mm simob ustuni atrofida bo‘lib, qonning oqish tezligi sekundiga 6-14 sm ga etadi.
Ishni bajarish tartibi.
1. Katta va kichik qon aylanish doiralariga doir ko‘rgazmali qurollar bilan tanishib
chiqing va ular o‘rtasidagi farqli va o‘xshash belgilarini aniqlang.
2.Ikkala qon aylanish doirasidagi arterial va venoz qon tomirlarining
qaysi organlarga borishini va qaysi organlardan chiqishini aniqlang.
3.Ko‘rgazmali qurollardan foydalanib katta va kichik qon aylanish
doiralarini alohida chizing va qon tomirlarining ilmiy nomlarini ko‘rsating.
Nazorat savollari:
1.Katta qon aylanish doirasi va uning vazifasini ayting.
2.Kichik qon aylanish doirasi qanday vazifani bajaradi?
3.Qonning qon tomirlarida xarakatlanishi qanday amalga oshadi?


12- amaliy mashg’ulot.
Mavzu: Ovqat hazm qilish organlari.
Dars maqsadi: Ovqat hazm qilish organlarining anotomik tuzilishi haqida talabalarga to‘liq ma’lumot berish.