Biologiya” kafedrasi odam anatimiyasi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma bilim sohasi

Muskullar shakliga ko‘ra uzun, qisqa,kalta, keng,tishsimon, duksimon, patsimon va yassi bo‘ladi.Uzun muskullar gavdaning yuzasida, kalta muskullar esa gavdaning chuqur qismida joylashadi.Organizmda ikki boshli, uch boshli, to‘rt boshli, duksimon, bir va ikki patli, ikki qorinli va boshqa turdagi muskullar uchraydi.Muskullar ishi ularning qisqarishidir.Muskullar xarakatlanganda mexanik ish bajaradi.Muskullar qisqarib, gavdaning ma'lum vaziyatini saqlab turadi.Bunda muskullar statik ish bajaradi.Muskullarning ish bajarish quvvati uning ko‘ndalang kesimiga bog`liq.1sm2 ko‘ndalang kesimga ega bo‘lgan muskul 10kg yukni ko‘taradi.Skelet muskullari odam tanasida quyidagi tartibda joylashgan: bosh, bo‘yin, gavda, qo‘l va oyoq muskullari.
Bosh muskullari bajaradigan ishiga ko‘ra, chaynov va mimika muskullariga bo‘linadi.
Chaynov muskullariga:chaynov muskuli, chakka muskuli, lateral va medial qanotsimon muskul kiradi.Funktsiyasi:pastki jag`ni yuqori jag`ga tortib, tishlashni ta'minlaydi.
Mimika muskullariga:ensa- peshona muskuli,ko‘zning aylana muskuli, qoshni chimiruvchi muskul, yonoqning katta va kichik muskuli,kulgu muskuli, yuqori labni ko‘taruvchi muskul, og`iz burchagini pastga tortuvchi muskul,og`izning aylana muskuli,burun muskuli,lunj muskuli kiradi.Vazifasi:odamning ruxiy xolatlarini ifodalashda ishtirok etadi.
Bo‘yin muskullari yuza va chuqur muskullarga farqlanadi.
Bo‘yinning yuza muskullariga: teri osti muskuli,to‘sh-o‘mrov-so‘rg`ichsimon muskul, jag`-til osti muskuli,ikki qorinli muskul, iyak-til osti muskuli,to‘sh-til osti muskuli, kurak-til osti muskuli, to‘sh-qalqonsimon muskuli kiradi. Funktsiyalari: bo‘yin terisini tortishda, og`izning xarakatida, boshni oldga va orqaga egishda ishtirok etadi.Til osti muskullari ovqatni yutishda va chaynashda ishtirok etadi.
Bo‘yinning chuqur muskullariga:oldingi, o‘rtadagi va orqa narvonsimon muskullar, bo‘yinning uzun muskuli, boshning uzun muskuli, boshning old va yon tomonidagi to‘g`ri muskullar kiradi.Funktsiyasi:bo‘yinni oldinga, yon tomonlarga va orqaga egilishini ta'minlaydi.