Biologiya (5213692) 1 – Variant

Biologiya (5213724) 2 – Variant

37. 
    Nuqtalar o`niga to`g`ri javoblar bilan to`ldiring
    

Vilt kasalligi qo`zg`atuvchisidan farq qilib, gammoz kasalligi qo`zg`atuvchisi ...
1) DNKsi sitoplazmada joylashgan; 2) ko`p hujayrali organizm; 3) hujayrasida ribosoma mavjud; 4) mitoxandriyaga ega emas; 5) yadroga ega emas; 6) hujayra qobig`iga ega; 7) o`simliklarda parzaitlik qiladi.

1. 
   2,3,5
   
2. 
   1,6,7
   
3. 
   1,4,5
   
4. 
   3,4,7
   

37. 
    Klaynfelter sindromi bilan tug`ilgan bolaning somatik hujayrasida mitozning metafaza bosqichida autasoma xromosomalari(a) jinsiy xromosomalari(b) va jami xromatidalari(c) sonini aniqlang
    

1. 
   a- 94; b-6; c-94
   
2. 
   a- 88; b-6; c-94
   
3. 
   a- 44; b-3; c-94
   
4. 
   a- 44; b- 3; c-47
   

37. 
    Suyak-tog`ayli baliqlar tanasi xipcha va cho`ziq bo`lishi, boshining oldingi tomoni uzun tumshuqni hosil qilishi, og`iz teshigi boshining ostki tomonida joylashuvi evalutsion jarayonning qaysi yo`nalishiga va qaysi holatiga misol bo`ladi?
    

1. 
   Biologic progress; 2) biologic regress;
   

1. 
   aromarfoz; b) idioadaptatsiya; c) umumiy degenarsiya
   

1. 
   1-c
   
2. 
   2-c
   
3. 
   1-b
   
4. 
   2-a
   

37. 
    Ratrotranspozon haqidagi to`g`ri fikrni aniqlang.
    

1. 
   Biror ahamiyatga ega DNK bo`lagi kiritilgan plasmid
   
2. 
   t-RNK matritsa vositasida o`z nusxasini sintezlovchi virussimon molekula
   
3. 
   Tarkibida purin va pirimidin asoslari saplovchi tuzilma
   
4. 
   Transpozonlarning ko`chib o`tishini ta`minlaydigan ferment
   

37. 
    Hujayrasida turgorlik holatini ta`minlovchi organoidi bo`lmaydigan zaharli organizmlarni aniqlang.
    

1. 
   Iloq; 2) korall aspidi; 3) belyanka; 4) mastak; 5) g`umay; 6) olendr; 7) kampirchopon; 8) oynasimon kapalak; 9) qora ilon; 10) qo`ng`irbosh; 11) gelikonius
   

1. 
   1,5,10
   
2. 
   2,9,11
   
3. 
   3,8,9,10
   
4. 
   3,4,6,7
   

37. 
    Qaysi javobda oziq zanjiri noto`g`ri ko`rsatilgan?
    

1. 
   O`simlik- ari- butli o`rgimchak- kaltakesak – tuvaloq
   
2. 
   O`simlik- erkak chivin- qurbaqa- ilon- tipratikan- tulki
   
3. 
   O`simlik- ari- butli o`rgimchak- kaltakesak- ilon- mangust
   
4. 
   O`simlik- chigirtka- quyon- kaltakesak- lochin
   

37. 
    Lipazalar faoliyatiga bog`liq bo`lgan ma`lumotni aniqlang
    

1. 
   Polisaxarid tarkibidagi monomerlarni bir-biridan ajratadi;
   
2. 
   Glikogendan glyukoza hosil bo`lishida qatnashadi;
   
3. 
   Polimer tarkibidagi aminokislotalarni bir-biridan ajratadi;
   
4. 
   Azot asoslaridan nukleotidlar hosil qiladi;
   
5. 
   Polimer tarkibidagi aminokislotalarni bir-biriga bog`laydi;
   
6. 
   Lipidlardan glitserin va yog` kislotalar hosil qiladi;
   
7. 
   Me`da va ingichka ichakda faoliyat ko`rsatadi;
   
8. 
   Parchalanish reaksiyalarida katalizator sifatida qatnashadi
   

1. 
   1,5,7
   
2. 
   5,6,8
   
3. 
   6,7,8
   
4. 
   2,3,4
   

37. 
    Kalmar va ildizog`iz medusa uchun umumiy xususiyatlarni belgilang.
    

1. 
   Mezoderma qavati rivojlanmagan; 2) tanasi qalin mantiya bilan o`raglan; 3) konsument organism; 4) baliqlar bilan oziqlanadi; 5) zigota hosil qiladi; 6) ektoderma qavatida otuvchi hujayralari mavjud; 7) oziq zanjiri zvenasi; 8) jabrasi bilan nafas oladi; 9) bo`g`imoyoqlilar tipiga mansub; 10) bopsh miyasi kuchli rivojlangan
   

1. 
   1,3,10
   
2. 
   4,6,9
   
3. 
   3,5,7
   
4. 
   2,5,8
   

37. 
    Qaysi javobda tuxum hujayraning urug`lanishi bilan bog`liq jarayonlar to`g`ri ko`rsatilgan?
    

1. 
   Kamxastakda endospermning rivojlanishi; 2) asalarida erkak individning hosil bo`lishi; archada urug`ning vujudga kelishi; 4) qirqquloq sporafitida sporaning rivojlanishi; 5) shirinmiyada murtakning paydo bo`lishi; 6) korsak embrionining paydo bo`lishi
   

1. 
   3,5,6
   
2. 
   1,2,5
   
3. 
   1,4,6
   
4. 
   2,4,5
   

37. 
    Kvaksha va kuropatka uchun umumiy bo`lgan ma`lumotlar to`g`ri ko`rsatilgan javobni aniqlang.
    

1. 
   Embrional davrida blastula mitoz bo`linish natijasida hosil bo`ladi; 2) ko`krak qafasi rivojlangan; 3) bir marta ilgan havosidan ikki marta nafas oladi; 4) eshitish organi faqat ichki quloqdan iborat; 5) himoya rangiga ega; 6) amfibiyalar sinfiga kiradi; 7) postembrional rivojlanishi metamarfoz bilan boradi; 8) ontogenezda jabralar yo`qoladi
   

1. 
   1,6,7,8
   
2. 
   1,2,3,8
   
3. 
   1,5,8
   
4. 
   2,4,5
   

37. 
    Qalampir o`simligida meyoz jarayoni buzilishi natijasida hujayradagi birinchi juft xromosoma va oltinchi juft xromosomalar ajralmay bitta qutbga to`planishdi. Shu hujayradan hosil bo`lgan spermiylar ishtirokida urug`langan tuxumdan rivojlangan murtak hujayralarida xromosomalar soni nechtadan bo`ladi?
    

1. 
   72 yoki 50
   
2. 
   46yoki 50
   
3. 
   70yoki 74
   
4. 
   56yoki58
   

37. 
    Qaysi javobda ke;tirilgan o`simliklardan gulkosachabarglari erkin, gultojibarglari qo`shilgan bo`ladi?
    

1. 
   Kanop, bo`ritaroq, gulxayri, g`o`za
   
2. 
   Sabzi, kashnich, petrushka, shivit
   
3. 
   Bangidevona, ituzum, tamaki, pomidor
   
4. 
   Maxsar, kakra, shuvoq, tirnoqgul
   

37. 
    Uzunchoq miyadagi nafas olish markazidan har 4-5 sekundda ritmik ravishda nerv impulslari orqa miyaning bo`yin(a) va ko`krak(b) qismida joylashgan qaysi muskullar harakatini boshqaruvchi nerv markazlariga ta`sir qilib, ularni qo`zg`atadi?
    

1. 
   Diafragma; 2) tashqi qovurg`alararo muskullar; 3) ichki qovurg`alararo muskullar; 4) bo`yin muskuli; 5) qorin muskullari
   

1. 
   a-1,4; b-2,3
   
2. 
   a-1,2,3; b-4,5
   
3. 
   a-4; b-1,2,3
   
4. 
   a-1,4,5; b-2,3
   

37. 
    Tog`olchaning murtak xaltasidagi tuxum va markaziy hujayralarda jami qancha xromosoma bor?
    

1. 
   24
   
2. 
   16
   
3. 
   32
   
4. 
   8
   

37. 
    Seleksiyada yalpi tanlash usulining qo`llanishi qaysi javobda tog`ri berilgan?
    

1. 
   Chetdan changlanuvchi o`simliklarga nisbatan qo`llaniladi; 2) bu tanlash orqali toza liniyalar olinadi; 3) bu usulda olingan nav genetic nuqtai nazardan bir xil bo`lmaydi; 4)bu tanlash usuli orqali genetic jihatdan bir xil organizmlar guruhi olinadi; 5) chorvachilikda avlodlar soni kam bo`lganligi sababli keng qo`llaniladi
   

1. 
   2,3
   
2. 
   2,4,5
   
3. 
   1,3
   
4. 
   1,2,5
   

37. 
    Odamda teri pigmentining hosil bo`lishida qatnashadigan tirozinaza fermenti ishlab chiqarilmasa, albinism kasalligi yuzaga keladi. Ota genotipida bu genlarning ikkisi ham dominant holatda, ona genotipida faqat bittasi dominant holatda bo`lsa, bu oilada tug`ilishi mumkin bo`lgan farzandlarning necha %i fenotip jihatdan otasiga o`xshash bo`ladi?
    

1. 
   50
   
2. 
   100
   
3. 
   0
   
4. 
   25
   

37. 
    Odamning nafas olish sistemasiga xos bo`lgan to`g`ri ma`lumotni aniqlang
    

1. 
   Nafas olish markazi uzunchoq miyada bo`lib, unga har 4-5sekundda orqa miyaning bo`yin va ko`krak segmentlaridan nerv impulslari keladi
   
2. 
   Jismoniy mashq bajarish vaqtida qonda kislorod gazining ko`payishi nafas olishni tezlashtiradi
   
3. 
   Muskul to`qimalardagi gaz almashinuvi hujayralarda kislorod miqdorining yuqori va qon tomirlarida karbonat angdrid miqdorining yuqori bo`lishiga bog`liq
   
4. 
   Burun orqali nafas olish va chiqarish qovurg`alararo muskullar va diafragmaning yaxshi rivojlanishiga ta`sir qiladi
   

37. 
    Odam tanasining quyidagi qismlarida qaysi retseptorlar turlari joylashgan bo`ladi?
    

1. 
   Aorta devori; 2) siydik pufagi; 3) burun bo`shlig`I shilliq pardasi; 4) bodomsimon bezlari ustki qavati; 5) axill payi; 6) muskulning bosh qismi.
   

1. 
   Proprioretseptorlar; b) xisseroretseptorlar; c) ta`m bilish retseptorlari; d) hid bilish retseptorlari
   

1. 
   a-5,6; b-1,2; c-4; d-3
   
2. 
   a-1,2; b-5,6; c-4; d-3
   
3. 
   a-1,2,5; b-6; c-4; d-3
   
4. 
   a-2,6; b-1,5; c-3; d-4
   

37. 
    To`g`ri fikrni aniqlang
    

1. 
   Erkin harakatlana oluvchi tuban o`simliklarning yorug`lik ta`sirida yorug`lik yo`nalishiga bog`liq holda harakatlanishi fotonastiya deyiladi; 2) yashil evglenaning tyashqi muhit ta`sirlariga beradigan javob reaksiyasi fotonastiya deyiladi; 3) harakatlanish o`simluiklarda fototropizm sifatida amalga oshadi; 4) haraktlanish o`simliklarda fotonastiya sifatida amalga oshadi; 5) harakatlanish soda hayvonlarda va bir hujayrali o`simliklarda fototaksis sifatida amalga oshadi
   

1. 
   1,2,4
   
2. 
   1,4,5
   
3. 
   2,3,5
   
4. 
   3,4,5
   

37. 
    Darvin qayd qilishicha, organizmlarga tashqi muhitning ta`siri muayyan(a) va nomuayyan(b), bilvosita(c) va bevosita(d) ko`rinishida bo`lishi mumkin. Ularni mohiyatini juftlang.
    

1. 
   Tashqi muhit ta`siri populyatsiyaning barcha organizmlarida nomoyon bo`ladi; 2) tashqi muhit ta`siri ayrim organizmlarda nomoyon bo`ladi; 3) tashqi muhitning ta`siri natijasida shu organizmning o`zi o`zgaradi; 4) tashqi muhitning ta`siri natijasida keying avlod o`zgaradi; 5) guruhli o`zgaruvchanlik ro`y beradi; 6) shaxsiy o`zgaruvchanlik ro`y beradi
   

1. 
   a-1,5; b-2,6; c-4; d-3
   
2. 
   a-2,6; b-1,5; c-4; d-3
   
3. 
   a-1,5; b-2,6; c-3; d-4
   
4. 
   a-2,6; b-1,5; c-3; d-4
   

37. 
    Qirqbo`g`imning hayot siklidagi bosqichlarining ketma-ketligi qaysi javobda to`g`ri keltirilgan?
    

1. 
   Spora-erkak va urg`ochi o`simta-gametalar-zigota-murtak-sporafit-spora beruvchi boshoq- sporafill-sporangiy-spora
   
2. 
   Sporofit- spora beruvchi boshoq – sorus- spora-ikki jinsli gametafit- gametalar-zigota-murtak-sporofit
   
3. 
   Spora-sporangiy-sporofit-erkak va urg`ochi o`simta-gametalar-zigota-murtak
   
4. 
   Zigota-murtak-erkak va urg`ochi o`simta- gametalar- spora-sporofit-sporangiy-sporafill-spora
   

37. 
    Sutemizuvchilarga mansub hayvon turida X xromosomaga birikkan retsessiv letal gen mavjud bo`lib, bu gen X<sup>a</sup>X<sup>a</sup> va X<sup>a</sup>Y genotipga ega organizmlarning embrionlik davri boshida nobud bo`lishiga olib keladi. X^AX^a va X^AY genotipli ota-onadan tug`ilishi mumkin bo`lgan avlodda erkak va urg`ochi jinsning nisbatini aniqlang
    

1. 
   Urg`ochi organizmlarning erkak organizmlarga nisbati 2:1
   
2. 
   Erkak organizmlarning urg`ochi organizmlarga nisbati 3:1
   
3. 
   Erkak organizmlarning urg`ochi organizmlarga nisbati 2:1
   
4. 
   Urg`ochi organizmlarning erkak organizmlarga nisbati 3:1
   

37. 
    Morgan va uning shogirdlari aniqlagan hodisalar qaysi javobda tog`ri ko`rsatilgan?
    

1. 
   Belgilarning mustaqil irsiylanish qonuni; 2) belgilarning birikkan holda irsiylanish qonuni; 3) irsiyatning xromosoma nazariyasi; 4) jinsga bog`liq holda irsiylanish; 5) tahliliy chatishtirish; 6) gametalar sofligi gipotezasi; 7) bir xromosomada joylashgan genlarning ajralishi mumkinligi
   

1. 
   2,5,6,7
   
2. 
   1,3,6,5
   
3. 
   1,3,4,5
   
4. 
   2,3,4,7
   

37. 
    Odamning o`rta qulog`i(a) va tashqi qulog`i(b) uchun xos xususiyatlarni aniqlang
    

1. 
   Devoridagi bezchalardan yog`simon suyuqlik ajralib chiqadi; 2) nog`ora pardagacha davom etadi; 3) bo`shlig`ida 3ta suyakcha bor; 4) Yevstaxiy nayi orqali burun-halqum bilan tutashgan; 5) quloq suprasi va eshitish yo`lidan iborat; 6) 0,1mm qalinlikdagi pardadan boshlanadi; 7) tovush to`lqinlarini nog`ora parda tomon yo`naltiradi
   

1. 
   a-1,3,5; b-2,4,6,7
   
2. 
   a-1,5,7; b-3,4,6
   
3. 
   a-2,4,6,7; b-1,3,5
   
4. 
   a-3,4,6; b-1,5,7
   

37. 
    Odamlarning kurak suyaklariga xos bo`lgan belgilar to`g`ri ko`rsatilgan javobni toping
    

1. 
   Tuzilishiga ko`ra tepa suyagiga o`xshash; 2) tuzilishiga ko`ra peshona suyagiga o`xshash; 3) suyaklanishi15-16 yoshgacha davom etadi; 4) yelka kamari suyagi; 5) suyaklanish vaqti tirsak suyagi bilan bir xil
   

1. 
   1,3
   
2. 
   2,4
   
3. 
   2,3,4
   
4. 
   1,5
   

37. 
    Katta yoshli sog`lom odamdagi qaysi doimiy tishlarning umumiy yig`indisi o`zaro teng?
    

1. 
   Qoziq tishlar va aql tishlar
   
2. 
   Kichik ozuq va aql tishlar
   
3. 
   Kichik oziq tishlar va qoziq tishlar
   
4. 
   Kata oziq, qoziq va sutn tishlar
   

37. 
    Har xil(a) va bir xil(b) monomerlardan tashkil topgan polimer to`g`ri berilgan javobni aniqlang
    

1. 
   a-Transposon, interferon, sitoxrom; b-kraxmal, sellyuloza, glikogen
   
2. 
   a- t-RNK, miozin, interferon, insulin; b-kraxmal, sellyuloza, somatotrop
   
3. 
   a- t-RNK, testasteron, interferon, insulin; b- glikogen, sellyuloza, EcoRI, lipoprotein
   
4. 
   a- DNK, RNK, miozin, insulin; b- sellyuloza, glikogen, interferon, kraxmal
   

37. 
    Braxidaktiliya kasalligining barmoqlar kamroq qisqarishidan tortib ko`proq qisqarishigacha bo`lgan shakllari bor. Barmoqlari qisqa odam geterozigota genotipga ega. Ushbu mutatsiyaga uchragan odamlar shajarasini o`rganish tufayli bu belgi fenotipda asosiy va modifikator genlar ishtirokida bo`lishi aniqlandi. Modifikator retsessivb genlar (n) gomozigota holatda bo`lsa, barmoqlarning keskin qisqarishiga olib keladi. Modifikator genlar dominant alleli(N) gomozigota holatda barmoqlarning kamroq qisqarishiga olib keladi, geterozigota holatda esa o`rtacharoq qisqarishiga sabachi bo`ladi. Shunga ko`ra barmoqlari kamroq qisqargan odamning genotipini aniqlang
    

1.