Biologiya 5 new indd

edurtm_uz
4

---

r.SSi„ Q e d u r tm _ u z
Ta'lim Markazi
B O TA N IK A
Z O O LOG IYA 
M IK O LO G IYA
FIZIO LO G IY A /
S IS T E M A T IK A
\ A N A TO M IYA
1-rasm . Biologiya fani sohalari.
mineral moddalar mavjud. Ularning tuzilishi va organizmga ta ’sirini 
o ‘rganishda bizga biologiya fani yordam beradi.
Tibbiyot sohasida dorivor o ‘simliklardan, hayvonlar zaharidan 
foydalanib, turli kasalliklarni davolash mumkin. Buning uchun 
dorivor o ‘simliklarni zaharlilaridan ajrata olish, hayvon zaharlarini
5

---

kerakli m iqdorda ishlata olish muhim. Hozirgi kunda shamollash 
va asab sistemasi kasalliklarini davolashda mutaxassislar tomo- 
nidan asalari zahari, qoraqurt zahari, ayniqsa, ilon zaharidan 
foydalaniladi.
Odam doimo tashqi muhitga ta ’ sir ko‘ rsatib keladi. Masalan, 
tabiiy boyliklardan foydalanadi, ekinzorlarni sug‘ oradi, qurilish ma- 
teriali sifatida daraxtlarni kesadi, zararkunandalarga qarshi dori se- 
padi. Biologiya fanini bilish orqali odamning tabiatga salbiy ta’ sirini 
kamaytirish, tabiiy boyliklardan oqilona foydalanish mumkin.
B io lo g iy a fa n in in g r iv o jla n is h ig a h issa q o ‘ sh g a n o ‘ z b e k
o lim la ri. 
O‘zbekistonda biologiya fanining 
rivojlanishiga his­
sa q o ‘ shgan olimlarimiz juda ko ‘ p. Jumladan, akademik Yolqin 
Xolmatovich T o‘ raqulov qalqonsimon bez faoliyatini o ‘ rgangan. 
U osh tuziga yod q o ‘ shish orqali buqoq kasalligini oldini olish 
usulini ishlab chiqqan. Akadem ik Jahongir Hakimovich Hamidov 
sitologiya sohasining rivojlanishiga hissa q o ‘ shgan. J o ‘ ra Azim- 
boyevich Musayev - akademik, genetik olim. Dunyoda birinchi 
b o ‘ lib g ‘ o ‘za kolleksiyasini yaratgan. Muhsin Nabixonovich Vali- 
xonov - b.f.d., professor, g ‘ o ‘za fiziologiyasini o ‘ rgangan. Mash- 
hura Egamovna Mavloniy - akademik, m ikrobiologiya sohasini 
rivojlantirishga munosib hissa q o ‘ shgan. O‘ rta Osiyoda ilk bor sa- 
noat mikroorganizmlari kolleksiyasini yaratdi. Jaloliddin Azimovich 
Azimov - akademik, zoologiya sohasida hay­
von parazitlarini o ‘ rgangan. T o‘ raxon Uzoqovna 
Rahimova - professor, botanik-ekolog olima. 
O‘zbekistondagi c h o ‘ l va adir o ‘ sim liklarining 
ekologiyasini 
aniqlagan. 
O‘ ktam 
Pratovich 
Pratov O‘zbekiston 
Respublikasi fan arbobi, 
b.f.d., 
professor, 
Turon 
Fanlar akademiyasi 
akademigi, 
botanika 
fanining 
rivojlanishiga 
ulkan hissa q o ‘ shgan olim. Bu va boshqa ta- 
niqli o ‘zbek olimlari o ‘z fanlarining yetuk muta- 
xassislari b o ‘ lish bilan birga, ko‘ plab shogirdlar 
yetishtirishgan, o ‘z sohalari b o ‘yicha ko ‘ plab il- 
miy maqolalar, kitoblar yozishgan.
edurtm_uz
J o ‘ ra
Azim boyevich
M usayev
6

---