Biologiya 5 new indd



Download 5,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet71/118
Sana22.01.2022
Hajmi5,35 Mb.
#400272
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   118
Bog'liq
5-biologiya

Q e d u r t m jjz
2 0 -ra s m .  Achituvchi  bakteriyalar  ishtirokida  olinadigan  oziq-ovqat
mahsulotlari.
kislotaga  aylantiruvchi  bakteriyalar  yig‘ indisi  hisoblanadi.  Tuzlama 
tayyorlashda  sabzavotlar  solingan  idishga  tuzli  suv  quyiladi.  Sab­
zavotlar  sirtida  mavjud  b o ‘ lgan  achituvchi  bakteriyalar  sho‘ r  mu- 
hitda  ko‘ payib,  glyukozani  sut  kislotaga  aylantiradi  va  sabzavotlar 
chirishining  oldini  oladi.
C h ir itu v c h i  b a k t e r iy a la r   yer  yuzining  sanitarlari  hisoblana­
di.  Chunki  ular  o ‘ lik  qoldiqlarini  chiritib,  yer  yuzini  tozalaydi. 
Ko‘ milgan  qoldiqlarni  ham  tuproqdagi  chirituvchi  bakteriyalar 
parchalab  yuboradi.  Ba’zan  chirituvchi  bakteriyalar  oziq-ovqatlar- 
ni,  san’at  asarlarini  chiritib,  yaroqsiz  holatga  keltirishi  bilan  zarar 
keltiradi.
T u g u n a k   b a k t e r iy a la r   dukkakdoshlar  oilasiga  kiruvchi  o ‘simlik- 
lar  ildizida  simbioz  (hamkorlikda)  yashaydi.  Ular  atmosferadagi  er­
kin  azotni  o ‘zlashtirib,  o ‘simliklarga  yetkazib  beradi,  o ‘simliklar  esa 
bakteriyalarni  oziq  moddalar  bilan  ta ’ minlaydi.  Ularning  hamkorligi 
har  ikkala  organizmga  ham  foyda  keltiradi.  Tuproqni  azotga  boyi- 
tishda  bedadan  keng  foydalaniladi.
28


P a ra zit  b a k te r iy a la r   tirik  organizm  hisobiga  yashab  hayot 
kechiradi.  Parazit  bakteriyalar  odamda  sil,  vabo,  o ‘ lat,  ichburug‘ , 
qoqshol  kabi  kasalliklarni  keltirib  chiqaradi.  Yuqumli  kasalliklarning 
yoppasiga  tarqalishi  epidemiya  deyiladi.  Epidemiyaning  oldini  olish 
uchun  karantin  e’ lon  qilinadi,  ya’ ni  odamlarning  to ‘ planishi,  bemor 
oldiga  ko‘ pchilikning  kirib-chiqishi  taqiqlanadi.  Bemorning  idish- 
tovoqlari,  sochig‘ i  alohida  tutiladi  va  bakteriyalardan  tozalovchi 
moddalar  yordamida  yuviladi.  Kasal  b o ‘ lmaslik  uchun  gigiyena 
qoidalariga  rioya  qilish,  ovqatlanishdan  oldin  doimo  q o ‘ lni  sovun- 
lab  yuvish  zarur.
Ayrim  o ‘simliklar  bakteriyalarga  qarshi  fitonsid  modda  ajratadi. 
Masalan,  archa,  terak  o ‘zidan  ajratgan  fitonsid  modda  bilan  havo- 
ni  zararli  bakteriyalardan  tozalaydi.
Bakteriyalar  tabiatda  katta  ahamiyatga  ega.  Insonlar  foydali 
bakteriyalardan  amaliyotda  foydalanadi,  zararlilariga  qarshi  kura- 
shadi.

Download 5,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish