Biologiya (2) — копия cdr

Zichlashtirish

 - axborot xajmini qisqartirishdir. Zichlashtirilgan  axborot teskari o‘zgar-

tirishsiz o‘qilishi yoki ishlatilishi mumkin emas. Zichlashtirish va qayta o‘zgartirish vosi-

talariga  murojaat  qila  olishlikni  inobatga  olib,  maxfiy  axborotni  zichlashtirilgan  fayllari 

keyinchalik Shifrlanadi. Vaqtni qisqartirish uchun axborotni zichlashtirish va Shifrlash ja-

rayonini birgalikda ishlatish maqsadga muvofiqdir.

SHifrlash 

- kriptografik o‘zgartirishni asosiy ko‘rinishidir. Bu ochiq axborotni Shifrlan-

gan axborotga (Shifrmatn) o‘zgartirish yoki Shifrlangan axborotni ochiq axborotga teskari 

o‘zgartirish jarayonlaridir. Ochiq axborotni yopiq axborotga o‘zgartirish jarayoni Shifrlash, 

teskarisi esa - qayta yayayayayayaыX‘yaC_Shifrlash deb ataladi. SHifrlash usullarining va 

Shifrlarning ko‘plab turlari mavjud. Bu Shifrlash algoritmiga mos ravishda ochiq axborot-

ni yopiq axborotga orqaga qaytmaydigan o‘zgartirishlar to‘plamidir. EHM va KT larining 

paydo bo‘lishi axborotni Shifrlash qayta Shifrlash uchun ham, Shifrga hujum qilish uchun 

ham EHM ni ishlatish imkoniyatlarini inobatga oladigan yangi Shifrlarni ishlab chiqish ja-

rayonini keltirib chiqardi. SHifrga hujum qilish-kriptotahlil qilish - kalitni bilmasdan turib, 

va mumkinki, Shifrlash algoritmi to‘g‘risida ma’lumotlar yo‘qligida, yopiq axborotni qayta 

Shifrlash jarayonidir.

Zamonaviy Shifrlash usullariga quyidagi talablar qo‘yiladi:

- kriptochidamlilik (kriptotahlil qilishga qarShi turish) Shunday bo‘li-Shi kerakki, Shifr-

ni ochish kalitlarini to‘liq tanlab olish masalasini echish yo‘li bilan amalga oshirilishi kerak;

- kriptochidamlilik Shifrlash algoritmining maxfiyligi bilan emas, balki kalitning max-

fiyligi bilan ta’minlanadi.

- Shifrmatn o‘zi xajmi bo‘yicha boshlang‘ich axborotdan ko‘payib ket-

masligi kerak;

- Shifr xatoliklari axborotni to‘siqlarga uchrashiga va yo‘qolishlariga

olib kelmasligi kerak;

- Shifrlash vaqti katta bo‘lmasligi kerak;

- narxi berkitiladigan axborotning narxi bilan moslashtirilishi kerak. 

Kriptotahlil  qilishga  sarflanadigan  vaqt  va  vosita  kalit  uzunligiga  va  Shifrlash  algo-

ritmining murakkabligiga bog‘liq bo‘ladi. Keng  Shlatiladigan Shifrlash algoritmini max-

fiy  saqlashni  deyarli  imkoni  yo‘qdir,  Shuning  uchun  algoritm  yopiq  kuchsiz  joylarga 

ega bo‘lmasligi kerak. Axborotni ishonchli yashirish uchun kalit uzunligi 90 bitdan kam 

bo‘lmasligi  kerak  (masalan,  1978  yildan  buyon  AQSH  da  davlat  standarti  sifatida  DES 

(DATA Encrypting Standard) Shifri ishlatiladi, algoritm ochiq nashrda e’lon qilingan. 30 

mln $ turadigan super EHM ni ishlatgan holda 56 bitli kalit 453 kunda  topilishi mumkin, 

qo‘Shimcha 300000 $ ni sarflasa - 19 kunda, agar maxsus chipni ishlab chiqsa - harajatlar 

300 mln. $ bo‘lganda 12 sekundni tashkil etadi).