Biologiya (2) — копия cdr

BEVOSITA O‘RIN ALMASTIRISH USULI

  

Bevosita o’rin almashtirish usulida Shifrlash.

O’rta  asr  Shifrlash  usullarida  Shifrlash  jarayonlarining  eng  oddiy  turi  hisoblangan 

ustunlardan  foydalanishgan.  Bunda  ma’lumotlardagi  harflarning  o’rnini  almashtirish 

orqali amalga  oshirilgan. Bu usulda kalit bo’lib jadval hajmi belgilanadi, ya’ni

 nxn

 yoki 

nxm.

 Masalan, “AXBOROT XAVFSIZLIGI VOSITASI” degan jumlani Shifrlab ko’ramiz. Ush-

bu jumladagi belgilar soni probellar bilan birgalikda 28 tani tashkil qiladi. Shuning uchun 

6x5 o’chamli jadvaldan foydalanamiz. Har bir katakchaga 1 tadan harfni vertikaliga yozib 

chiqiladi. To’lmay qolgan katakchalarga * qo’yiladi.

A

O

V

L

V

A

X

T

F

I

O

S

B

-

S

G

S

I

O

X

I

I

I

*

R

A

Z

-

T

*

So’ng jadvaldagi harflarni gorizontaliga bir qator qilib yozib chiqiladi. 

AOVLVAXTFIOSB-SGSIOXIII*RAZ-T*

Hosil qilingan Shifrmatn bloklarga ajratiladi. Blok o’lchami ixtiyoriy tanlanadi. Mas-

alan, blok uzunligini 4 deb olish mumkin va Shifrmatn quyidagi ko’rinishga keladi:

AOVL_VAXT_FIOS_B-SG_SIOX_III*_RAZ-_T***

To’lmay qolgan blok * bilan to’ldiriladi.