Biologiya (2) — копия cdr



Download 4,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/75
Sana07.01.2022
Hajmi4,22 Mb.
#329399
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   75
Bog'liq
Axborot xavfsizligi

Denning modeli.

 Bu model maxfiylikning turli satxiga ega bo‘lgan xujjatlar bilan ish-

lashdagi ximoya vositalarining ierarxik (Shajara)

modelidir. Bunda variant sifatida himoyaning konsentrik halqalari

tushunchasi kiritilgan bo‘lib, ichki halqalar maxfiylikning maksimal satxiga mos kelsa, 

tashqariga yaqinlashgan sari maxfiylik satxi pasayadi.

Landver modeli. Bu modeldan kompyuter axborotsining xavfsizligi axborotni barcha 

kiritish-chiqarish amallarini himoyalash orqali ta’minlanuvchi lokal va korporativ tarmo-

qlarda foydalaniladi.

Ko‘pgina mavjud real vaqtli operatsion tizimlarda Bella va La-Padula modeli ishlatila-

di. Bu modelda foydalanish dispetcherining ishlatilishi Shart bo‘lib, himoya tizimsi quy-

idagi uchlik orqali ifodalanadi:

Z=< S, Q, P>

Bu erda S sub’ektlar to‘plami, Q- ob’ektlar to‘plami, P- sub’ektlarning ob’ektlardan 

foydalanish  xuquqlari  to‘plami.  Bella  va  La-Padula  modelining  strukturasi  2.2.-rasmda 

keltirilgan.

2.2. - rasm. Bella va La-Padula modelining strukturasi. Bitta muolaja bir vaqtning o‘zi-

da ham sub’ekt, ham ob’ekt  vazifasini o‘tashi mumkin. Foydalanish xuquqi bitli vektor 

R,E,W,M,A,O orqali aniqlanadi. Bu erda R-o‘qish, E-tahrir qilmoq, W-yozish, M- modifikat-

siyalash, A-ma’muriyat, O-mulkdor. Foydalanishning minimal xuquqi to‘rtta R,E,W,M bit-

Subektlar

Foydalanish 

dispetcheri

Obektlar


Foydalanish xuquqi 

matrisiasi

<

||P|| 


>


12

lar orqali aniqlanadi. Foydalanish xuquqini foydalanish ma’muriyati belgilaydi va birorta 

foydalanuvchi ||P|| matritsadan foydalana olmaydi va uni o‘zgartira olmaydi.  Aksariyat 

xujumlar passiv bo‘lganligiga qaramasdan xatto aktiv xujumga tayyor turgan potensial 

buzg‘unchini  ham  aniqlash  mumkin.  Eng  ishonchli  modellar  sifatida  o‘yin  modellarini 

ko‘rsatish mumkinki, bu modellarda kamida ikki tomon mavjud bo‘ladi. Bir tomon axborot 

himoyasini yaratsa, ikkinchi tomon bu tizimani bartaraf qiladi. O‘yin birinchi tomonning 

qandaydir himoya tizimini yaratishidan boshlanadi. Undan keyin ikkinchi tomon yaratil-

gan himoya tizimini bartaraf qilishga, birinchi tomon esa yangisini yaratishni boshlaydi. 

Agar ikkinchi tomon birinchi tomon yangi himoya tizimini yaratguncha oldin yaratilgan 

himoya tizimini bartaraf etsa, birinchi tomon yutqizgan hisoblanadi. Agar himoya tizimi 

bartaraf etilgunga qadar birinchi tomonda yangi himoya tizimi bo‘lsa, birinchi tomon yut-

gan hisoblanadi. Birinchi raund natijasidan qat’iy nazar o‘yin davom etadi.

Bu yondashishda himoya tizimining samaradorlik mezoni sifatida ikki argumentli (bir-

inchi tomonning himoya tizimini yaratishga sarflagan vaqti va ikkinchi tomonning himoy-

ani bartaraf etishga sarflagan vaqti) funksiya qabul qilinadi.  Ta’kidlash lozimki, nafaqat 

vaqtni,  balki  himoyalanuvchi  axborot  narxini  hamda  yaratish/bartaraf  etishdagi  sarfni 

hisobga oluvchi yanada murakkab o‘yin modellari mavjud. Bunday modellarda birinchi 

tomon tarafidan himoyalanuvchi axborot narxi vaqt mobaynida pasaya boradi, himoya 

tizimining samaradorlik mezoni argumentlarining biri sifatida esa ikkinchi tomon himoy-

ani bartaraf etganidan so‘nggi axborotning qoldiq narxi qabul qilinadi.



13


Download 4,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   75




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish