Biologiya (2) — копия cdr

Daraja 3: Uzatish darajasi
Tarmoqda kamdan-kam voqyealarda kommunikatsiya faqat qo‘shni ishchi stansiyalari 
bilan bo‘ladi. Odatda, xabarlarni qabul qiladigan yoki jo‘natadigan kompyuter qayerda 
joylashgani to‘g‘risida axborot umuman yo‘q. Avtomatik ravishda savol tug‘iladi, qanday 
qilib ma’lumotlar paketi kompyuter – adresatga yo‘l topadi? 
Paket yo‘l davomida tarmoqni ko‘p qismlarini o‘tishi kerak. Bu tarmoqlar ko‘pincha 
ma’lum emas, shuning uchun tushunib bo‘lmaydi, tarmoqni u yoki boshqa qismini 
tanlashda ma’no bormi, chunki u yerda shu momentda harakat kamroq. 
Bu turdagi muammolarni Routing (joy o‘zgarishini boshqarish) deb aytiluvchi uzatish 
darajasida hal etiladi (ingl. Network Layer) tarmoqni noma’lum qisimlarini kesib o‘tish 
vaqtida ko‘p topshiriqlar va muammolar paydo bo‘lishi mumkin. Bunday holatda, so‘zsiz, 
muhim omillardan to‘g‘ri marshrutni tanlash bo‘ladi. Internetda ma’lumotlarni uzatganda 
bu istisno emas balki qoidadir. 
Shundan kelib chiqish kerakki, tarmoqdan axborotni yuklaganda, uzatilgan 
ma’lumotlarning bir qiсmi ikkinchi qiсmigа qaraganda umuman boshqa marshrutdan 
foydalangan. Marshrutning tanlashda trakt qidiruvchilari (Router) shug‘ullanadi. 
Daraja 4: Tраnspоrtli daraja
Hatto, agar daraja 3 ma’lumotlarni kompyuter – adresatga yetkazish kerakligi 
to‘g‘risida g‘аmхo‘rlik qilsa ham, barbir kompyuterlar orasidagi haqiqiy kommunikatsiya 
to‘g‘risida hali gap bo‘lishi mumkin emas. 
Barcha shu momentgacha bo‘lib o‘tganlarni xatni pochta qutisiga tushirish bilan 
taqqoslasa bo‘ladi. Xat o‘zining maqsadiga yetib keladi, lekin axborotni hali o‘qib chiqish 
kerak va unga bor kim javob berish kerak. Хаqiqiy kommunikatsiya daraja 4 dan boshlanadi 
(ingl. Transport Layer). Bir birovini tushunadigan sheriklar orasidagi kommunikatsiya bo‘lib 
o‘tishi kerak. Biz bilishimizcha, kompyuterda ko‘p miqdorda har xil ilovalar bor (mavjud) 
va ko‘p sonli jarayonlar bo‘lib o‘tadi. Savol tug‘iladi, aslida kim uchun xabar mo‘ljallangan? 
Shunday xol bo‘ladi, adresli sherikni shu momentda aniqlab bo‘lmaydi (nimalarga dir band 
bo‘lishi mumkin, yoki “osilib qolgan”, yoki ishga tushirilmagan.) Bunday paytda ulanish 
ma’lum bir xizmat bilan bo‘lishi kerak. Kimdir esa, so‘rovga javob berishi kerak. Yana 
muhimi, jo‘natuvchi tomonidan yuborilgan malumotlarni qabul qilinganlik to‘g‘risida 
xabarni olingani, agar bu muhim ma’lumotlar bo‘lsa. Bunday imkoniyatni daraja 4 taqdim 
etadi va qo‘shimcha himoyalash mexanizimiga ega bo‘ladi. Bunday himoyalashni maqsadi 
kommunikatsiya tezligini kamaytirish, chunki jo‘natish va olganlikni tasdiqlash ma’lum bir 
zahiralarni egallaydi. 
Agar birinchi galda tez ulash turgan bo‘lsa, tasdiqlaganni jo‘natish istalmagan bo‘lib 
qoladi va undan voz kechish mumkin.
Tраnсpорtli daraja “oxirini oxiri bilan” ulashni o‘rnatadi va shunday qilib, ikki 
kompyuterlar orasidagi kommunikatsiyani seans deb nomlanadigan atama yordamida 
ochish mumkin. 

---

46