Muhandislik
va kompyuter grafikasi
nuqtalari (1.21-shakl, a). So’ngra o’zboshimchalik bilan A1 nuqtasidan (1.21-shakl, b) A1
C1 liniyasini chizamiz. R radiusining A1 nuqtasidan boshlab, biz bir chiziq quramiz va nuq-
ta
M1 ni topamiz. To’g’ri chiziqli A1 C1 chizig’ini kesish. Bundan tashqari, M1 nuqtadan
radius R1=MN radiusini chizamiz va N1 nuqtasini toping (1.12-shakl, s).
Olingan nuqtani
N1 nuqtasini A1 nuqtasiga (1.21-shakl, d) ulang va B1A1C1 burchagi BACning ma’lum
burchagiga teng bo’ladi.
1.21-shakl
Endi esa, biz burchakni ikkita teng qismga qanday bo’lishimiz mumkinligini ko’rib
chiqamiz (1.22-shakl). BAC nuqtasi orasidagi burchakning pastki qismidan o’zboshimcha-
lik bilan radiusga ega bo’lib, yoyni chizamiz va burchak tomonlari bilan kesish nuqtalarini
topamiz - K va N nuqtalari (1.22-shakl, a).
1.22-shakl
Nuqta M (1.22-shakl, b) - va yana yoyi KN boshlovchi yoyi uzunligini yarmiga nisbatan
radius bu ball, biz kesishish nuqtasini topish. nuqta M va to’g’ri chiziq A natijasida BAM
ulash ikki teng qismga burchagini satrga va burchagi deb ataladi (1.22-shakl, c).
Agar shunday burchakka BAM va CAM ga qo’llanilsa, burchak BAC to’rt qismga bo’linadi.
Aylanani teng bo’laklarga bo’lish
Amalda, aylana teng bo’laklarga bo’lish ko’p uchraydi. Misol uchun, tishli g’ildirak yoki
flanestning uchun ko’pburchak qurish kerak bo’ladi.
R radiusi doira doirasini uchta teng qismga bo’lishning misolini ko’rib
chiqing
(1.23-shakl). Avval biz teng bo’laklarga bo’linishi yordamida ajratamiz. Shu maqsadda, doi-
Muhandislik va kompyuter grafikasi
ra bo’yicha nuqtasi olib, o’tkazish doira yoyi radiusiga teng radius bu nuqtadan. Bu
kamon
aylanani 1 va 2 nuqtada kesadi. Uchinchi nuqta uchun yuqori kesish nuqtasini olamiz doira
vertikal o’qi bilan aylana. Ushbu fikrlar uchta teng qismga bo’linadi.
Endi doira bo’linmasini oltita teng qismga bo’lamiz (1.24-shakl). Sirkul yordamida bu
quyidagicha amalga oshiriladi. Simmetriya o’qi kesishish nuqtalari bo’lingan
yoylari-nuq-
ta 2, 3, 5 va aylana 6. Doirani teng oltiga bolinadi. To’g’ri chiziqlardan olingan nuqtalarni
ulash orqali biz aylanada yozilgan olti burchakni qo’lga kiritamiz.
1.23-shakl 1.24-shakl
Aylanani sirkul yordamida teng besh bo’lakga bo’lish. Bo’limning besh nuqtasidan
biri - 1-band. Keyinchalik, OD segmentini ikkita teng qismga bo’linadi (1.25-shakl). Buni
amalga oshirish uchun to’g’ri chiziqni ikkita teng qismga bo’lish qoidasini qo’llaymiz. Bu
nuqta, nuqta A. Bo’ladi nazaridan R1=1A nuqtasi B (1.25-shakl, b) da aylana gorizontal
o’qi kesgan yoy o’tkazish radius. Keyingi, nuqtadan 1 aylana kesgan, shu yoy radiusi R2,
o’tkazish markazlari, bu fikrlarni olib 2 va 5 da aylana kesgan yoy radiusi R2 = 1B, amalga
(1.25-shakl, c).
Shunday qilib, aylana beshta teng qismga bo’linadi. Agar to’g’ri chiziq bilan nuqtalarni
ulash bo’lsa 1.25-shakl ko’rsatilganidek, biz muntazam beshburchak aylana chizib olamiz.
1.25-shakl
Bir aylana markazini topish va ularning
radiuslarini aniqlash
Tasavvur qilingki, markazda ko’rsatilmagan aylanada radius ko’rsatilgan va ularni
aniqlash kerak. Buning uchun quyidagilarni bajaring. Biz aylananing ikkita parallel bo’lma-
Muhandislik va kompyuter grafikasi
gan, masalan, AB va CD ni chizamiz (1.26-shakl). Keyin biz
ushbu markazlarini topamiz
(aylanani ikki teng bo’lakka bo’lish qoidasini qo’llagan holda). Shundan so’ng, topilgan
markazlari orqali biz ularga perpendikulyar chiziqlar chizamiz va bu chiziqlar kesish nuqta-
sini aniqlaymiz. Olingan nuqta O aylana markaziga aylanadi (shakl 1.26, b). Aylana marka-
zini aniqlab, biz R aylanasining
radiusini aniqlay olamiz
1.26-shakl
Do'stlaringiz bilan baham: