Biologiya (2) — копия cdr


Ikki aylananing tutashmasi



Download 35,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/33
Sana01.07.2022
Hajmi35,4 Mb.
#724362
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   33
Bog'liq
Muhandislik va kompyuter grafikasi Grafika hVCHoNI

Ikki aylananing tutashmasi.
Aylanalarning tutashmasi ikki xil tashqi tutashma va ichki 
tutashma.
Ichki tutashma.
Markazlari O1O va radiuslari R1 va R3 ga teng bo‘lgan aylanalar beril-
gan R radiusiga ichki tutashtirish kerak bo‘lsin (10-rasm). Buning uchun tutashturuvchi yoy 
radiusidan aylanalar radiuslari ayriladi, ya’ni
 
R–R2=R3, R2–R1=R4 so‘ngra bu ichki tutash
-
ma ham tashqi tutashma qoidasi kabi bajariladi.
1.29-shakl 1.30-shakl
Tashqi tutashma.
Markazlari
 
O1O va radiuslari R1R bo‘lgan aylanalarni R2 radiusli 
aylana bilan tashqi tutashtirish kerak bo‘lsin (1.30-shakl). Buning uchun aylanalar radiusi
-
ga berilgan R2 radius qo‘shiladi, ya’ni R1+R2=R3 R2+R=R4, bo‘ladi. O1 markazdan R3 radi-
us bilan yoy chiziladi, O1 marazdan esa R4 radiusda ikkinchi yoy chiziladi, ikkala yoy o‘zaro 
kesishib tutashtirish markazi O2 nuqtasi hosil qiladi. O2 markazni O va O1 markazlar bi
-
lan tutashtirish natijasida K va K1 tutashtirish nuqtalari hosil qilinadi. O nuqtaga bo‘lgan 
markaz K va K1 nuqtalardan o‘tuvchi yoy chizilsa, berilgan aylanalar R2 radius bo‘yicha 
silliq tutashtiriladi (1.30-shakl).
Lekalo egri chiziqlari 
Ko’pincha amalda, mahalliy egriliklar mavjud. Bunday egri chizilgan nuqtalarda max-
sus lekalo egri chiziqlardan foydalaniladi - naqshlar. Bunday egri chiziqlar sinusoid, elips, 
parabola, giperbola va boshqalarni o’z ichiga oladi.
1.31-shaklda sinusoidning konstruktsiyasi ko’rsatilgan. Buning uchun biz berilgan ayla
-
nani R radiusi bilan bir necha teng qismlarga ajratamiz (odatda qulaylik uchun, 12 qism-
ga bo’linadi). O1 nuqtasidan boshlab, uzunligi aylana atrofida (L = 2n R) gorizontal tekis 


Muhandislik va kompyuter grafikasi
chiziqli O1 A chizamiz. Ushbu chiziq 12 ta teng qismga bo’linadi. Aylana bo’ylab joylashgan 
nuqtalardan gorizontal chiziqlar va AB yo’nalishidagi nuqtalardan vertikal chiziqlar torti
-
ladi va biz mos keladigan liniyalarning kesish nuqtalarini topamiz. Olingan sinusoidning 
nuqtalari. Ularni bir-biriga bog’lab, sinusoid olamiz.
1.31-shakl
Ellips deb, konus kesimlaridan biri bo’lgan tekis yopiq egri chiziqqa aytiladi. Leka
-
lo egri chiziqlari texnikada katta ahamyatga ega. Mashina detallarining ichki va tash
-
qi qiyofalari ana shu tekis egri chiziqlardan iborat. Lekalo egri chiziqlari qonuniy va
qonunsiz turlarga bo`linadi. Qonuniy egri chiziqlar biror matematik tenglamani ifoda
-
lab egri chiziqni tashkil qiluvchi nuqtalar to`plami aniq biron qonunga bo`y sunadi.
Qonunsiz egri chiziqlar esa taxminiy tasvirlanib, hech qanday qonunga asoslanmaydi.
Katta o’qi AB kichik o’qi CD qilib belgilangan ellipsning chizilishini ko’rib chiqamiz:
O’qlarning o’zaro kesishgan O nuqtasidan AB va CD o’qlarning yarmiga teng bo’lgan
radiuslar bilan aylanalar chiziladi. So’ngra aylanalardan birida bir nechta ixtiyoriy
nuqtalar (teng 12ga bo’lish maqsadga muvofiqdir) tanlanadi va ularni O markaz bilan
birlashtiriladi. Bu chiziqlar kichik aylanani ham kesadi.


Muhandislik va kompyuter grafikasi
1.32-shakl
Keyin katta aylanadagi nuqtalardan ellipsning kichik (CD) o’qiga parallel qilib
chiziq o’tkaziladi, kichik aylanadagi nuqtalardan esa ellipsning katta o’qi (AB) ga par
-
allel chiziq o’tkaziladi. Ushbu satrlarni kesish nuqtalari (E, F, K, M), shuningdek, A, B, C, 
D nuqtalari naqshlar yordamida ulanadi va aniqlangan nuqtalar lekalo yordamida ket-
ma-ket birlashtiriladi va tekis egri chiziq (ellips) hosil bo’ladi. (1.32 – shakl)
Takrorlash uchun savollar.
1. Qanday chiziq turlarini bilasiz?
2. Aylanani teng bo’laklarga bo’lish turlari/
3. Aylanani qanday teng bo’laklarga bo’lish mumkin?
4. Tutashma turlari.


II
Proeksiyalar
Qo‘shimcha ko’ri-
nishlar
Mahalliy ko‘rinish

Download 35,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish