Biologiya 17 14-04-2022. indd

Yangi bilimlarni qo’llang.
Bilish va tushunish.
Bilish va tushunish.
1. Oqsilning birlamchi strukturasi saqlanib qolgan holda tabiiy tuzilmasining buzish 
jarayoni qanday nomlanadi? Qanday omillarning ta’siri oqsil molekulalari tuzilmasining 
buzilishiga olib kelishi mumkin?
2. Fibrillyar oqsillar globulyar oqsillardan nimasi bilan farq qiladi? Fibrillar va glob-
ulyar oqsillarga misollar keltiring.
3. Oqsillarning asosiy biologik funksiyalarini ayting, tegishli misollar keltiring.
4. Fermentlar nima? Nima uchun hujayradagi biokimyoviy jarayonlarning aksariyati 
ularning ishtirokisiz amalga oshirilmaydi?
5. Oqsillarning struktura darajalarini aytib bering. Qanday kimyoviy bog’lanishlar 
oqsil molekulalarining struktura darajalarini belgilaydi?
Qo‘llash.
Qo‘llash.
1. Jadvalni to‘ldiring. 
1. Jadvalni to‘ldiring. 
Oqsil strukturalari
Bog‘lanishlar
Xususiyati
Birlamchi
Ikkilamchi
Uchlamchi
To‘rtlamchi
2. Jadvalni to‘ldiring. 
2. Jadvalni to‘ldiring. 
Oqsillar
Funksiyasi
Mohiyati
Fibrinogen
Keratin
Gemoglobin
Amilaza
Miozin
Interferon
Mioglobin
Tahlil.
Tahlil.
1. Fermentlarning o’ziga xosligi nimada? Uning sababi nimada? Nima uchun ferment-
lar harorat, pH va boshqa omillarning faqat ma’lum diapazonida faol ishlaydi?
2. Nima uchun oqsillar, energiya manbalari sifatida faqat ekstremal holatlarda, hu-
jayrada ya’ni uglevod va yog’larning zaxirasi tugasa foydalaniladi?
Sintez 
Sintez 
Valin
don, dukkakli mahsulotlar
Izoleysin
soya, tuxum, tovuq, baliq, jigar
Leysin
yong'oq, baliq, tuxum
Lizin
grechka, sut mahsulotlari, baliq, go'sht,
Metionin
loviya, yasmiq, soya, grechka, sut, tuxum, baliq,
Baholash. 
Zamonaviy agrokimyoning asoschilaridan biri Nemis kimyo-
gari Yustus Fon Libix birinchi bo‘lib minerallarni ishlab chiqarish va ulardan 
agronomiyada foydalanishni rivojlantirishga turtki bo‘lgan o‘simliklarning 
mineral oziqlanishi nazariyasini ishlab chiqqan. U madaniy o‘simliklarning 
hosildorligi tuproq tarkibida kam miqdorda bo‘ladigan mineraloddalarga bog‘liqligini 
aniqladi. Amalga oshirilgan ishlar tufayli olim 1840 yilda muhim ekologik-iqtisodiy qon-
unini shakllantirdi. Internet materiallaridan foydalanib mazkur qonunning mohiyatini 
aminokislotalarga qo‘llang.

---

28
Biologiya 10