Biologiya 17 14-04-2022. indd

YANGI BILIMLARNI QO‘LLAYMIZ
Yangi bilimlarni qo‘llang
Bilish va tushunish
1.
Tabiiy tanlanishga ta’rif bering?
2. Tabiiy tanlanishning qanday shakllarini bilasiz? 
3.
Yashash uchun kurashning qanday turlari mavjud?
4. Tirik organizmlar hayotida
dizruptiv tanlanish
ning ahamiyati 
nimalardan iborat?
Qo‘llash
1.Yashash uchun kurashning tirik organizmlar hayotida qanday 
ahamiyati bor.
Tahlil
1. Nima sababdan turlararo orasida vujudga keladigan kurash tur ichidagi kurashga 
qaraganda keskin va shiddatli bo’lmaydi.
Sintez (yaratish)
1. Tabiiy tanlanish bilan yashash uchun kurash o’rasidagi o’zaro qanday bog’lanish 
mavjud.
Baholash
1.Tabiiy tanlanish va suniy tanlanishning o’zaro farq qiluvchi jihatlari haqidagi bilim-
laringizni uztozingizga so’zlab bering. 

---

177
Biologiya 10
7.4 ORGANIK OLAMDAGI MOSLANISHLAR – EVOLUTSIYA NATIJASI
MUAMMONI ANIQLAYMIZ
Tayanch bilimlarni sinang.
Ma’lumki, tabiatda barcha tirik organizmlar nasli uchun turli darajada qayg’uradi, nasli uchun 
g’amxo’rlik qilishi qaysi organizmarda kuchli rivojlangan? Organizmlarning nasli uchun qayg’urishi
yuqori yoki past bo’lishi ularning qaysi xususiyatlariga bog’liq.
YANGI BILIMLARNI KASHF ETAMIZ 
Moslanish
bu – organizmlarning ichki va tashqi tuzilishi, organlar funksiyasi, xulq-at-
vori va hayot tarzining muayyan yashash muhiti sharoitiga mos kelishidir. Barcha tirik 
organizmlarda mavjud bo‘lgan o‘ziga xos moslanish belgilari ularning o‘zi yashab turgan 
muhitda yashab qolishi, yashash uchun kurashda g‘olib chiqishi, normal nasl qoldirib 
o‘z belgilarini kelgusi avlodlariga uzatishlari uchun imkon tug‘diradi. Moslanish orga-
nizmlarning yashovchanligi, raqobatchanligi va normal nasl qoldirishi bilan uzviy aloqa-
dor. Moslanishning bu uch komponenti o‘zaro bog‘liq bo‘lib, tabiiy tanlanish orqali tarkib 
topgan evolutsion natija hisoblanadi. Tashqi muhit sharoitlari turli-tuman bo‘lganligi 
sababli, organizmlardagi moslanish belgilari ham xilma-xil bo‘ladi.