Biologiya 17 14-04-2022. indd

Lipidlarning funksiyalari. 
Lipidlar hujayrada xilma – xil funksiyalarni bajaradi
. 
Struktura
(qurilish materiali) 
funksiyasini
bajaradigan lipidlarga hujayralarning 
membranali tuzilmalarining tarkibiga kiruvchi fosfolipidlar, xolesterin, lipoproteinlar, 
glikolipidlar misol bo‘ladi. 
Boshqarish (gormonal) funksiyasi.
Buyrakusti bezidan ajraladigan kortikosteroid 
gormonlar va jinsiy bezlarning estrogen va androgen gormonlari steroidlar qatoriga 
kiradi va gormonal funksiyani bajaradi. 
Energetik funksiya.
1g yog‘ to‘liq oksidlanganda 9,3 kkal yoki 38,9 kj energiya 
ajraladi. Bu uyquga ketadigan hayvonlarga yoz va kuzda to’plangan yog’ zaxiralaridan 
qishda hayotiy jarayonlarni saqlab qolish uchun foydalanish imkonini beradi. O’simlik 
urug’laridagi lipidlarning yuqori miqdori murtakning rivojlanishi va nihol mustaqil 
oziqlanishga o’tguncha rivojlanishi uchun energiya beradi.
Bundan tashqari, yog‘lar tarkibiga kiruvchi uzun uglevodorod zanjirli yog‘ 
kislotalarning oksidlanishidan ko‘p miqdorda suv molekulalari hosil bo‘ladi. 

---

22
Biologiya 10
Cho’l hayvonlarning suvga talabi, tuxumda embrionning rivojlanishida suvga bo‘lgan 
ehtiyoj, asosan yog‘ kislotalar oksidlanishi hisobiga qondiriladi. 1 kg yog‘ oksidlanganda 
undan 1,05-1,1 kg suv hosil bo‘ladi. 
Himoya funksiyasi.
Teri osti yog‘ kletchatkasi mexanik ta’sirlardan himoya qiladi. 
Lipidlar issiqlikni yomon o‘tkazganligi tufayli, organizmda issiqlikni saqlashga yordam 
beradi. 
Zaxira funksiyasi.
O‘simlikda va hayvonlarda yog‘ zahira holda to‘planadi. Cho‘l 
hayvonlari va qishda uyquga ketadigan hayvonlarda tanadagi zahira yog‘ energiya va 
suv manbai bo‘lib xizmat qiladi. 
Yog‘da eruvchi A, D, E, K vitaminlari fermentlarning koferment qismini tashkil qiladi.