Biologik kimyo

Energiya transformatsiyalash vazifasi – elektr va osmotik energiyani kimyoviy energiyaga transformatsiya qiladi. ATF-sintetaza ishtirokida membranada elektr potentsiallar turlicha bo`lganda yoki ionlar osmotik kontsentratsiyasining gradientiga qarab ATF sintezlaydi.

0. 
   Kogenetik vazifasi – oqsillarning yordamchi genetik vazifasi (―ko‖ – lat. birgalikda). Oqsillarning o`zi genetik material hisoblanmaydi, lekin nuklein kislotalarga o`z-o`zini hosil qilish va axborotni o`tkazilishida yordam beradi. Masalan DNK-polimeraza – DNK replikatsiyasida ishtirok etadi; DNK ga bog`liq RNK-polimeraza DNK dan RNK ga axborotni ko`chirilishida qatnashadi.
   

0. 
   Gen-regulyator vazifasi – ayrim oqsillar nuklein kislotalari qolipi vazifasini va genetik axborotni ko`chirilishini boshqarilishida ishtirok etishi.
   

Gistonlar – replikatsiyani boshqarilishida va qisman DNK qismlarining

transkriptsiyasida ishtirok etadi.

14. Immunologik yoki antitoksin vazifasi –barcha immun tanalari oqsillardir. Ular antigen-antitana kompleksi hosil qilish yo`li bilan organizmga kirgan bakteriyalarni, yot oqsillarni yuksak spetsifiklik bilan o`ziga biriktirib, parchalaydi va zararsizlantiradi. A, M, G va boshqa immunoglobulinlar himoya vazifasini bajaradi. Antigen – antitana kompleksini hosil qiluvchi oqsilga – komplement oqsili deb ataladi.

0. 
   Toksigenlik vazifasi – mikroorganizmlar tomonidan ishlab chiqilgan ayrim oqsillar va peptidlar boshqa organizmlar uchun zaharli hisoblanadi. Masalan botulin toksini – botulizm tayoqchasi tomonidan ishlab chiqariladigan peptid.
   

0. 
   Zararsizlantiruvchi vazifasi – oqsillar zaharli bo`lgan og`ir metallar, birikmalari alkoloidlarni funktsional guruhlariga bog`lash yo`li bilan zararsizlantiradi. Albuminlar og`ir metallar va alkoloidlarni bog`laydi.
   

67

0. 
   Gemostatik vazifasi – tromb hosil bo`lishi va qon oqishini to`xtashida ishtirok etadi. Qon zardobi oqsili fibrinogen – tromb hosil bo`lishidagi asosiy omil.
   

Yuqorida ko`rsatib o`tilgan asosiy vazifalardan tashqari oqsillar yana bir qator biologik faol strukturalarning tuzilishida va funktsiyasida ishtirok etadilar. Masalan hayvon zaharlarining aksariyati, ko`rish pigmenti rodopsin oqsil tabiatiga ega va hokazolar.