Biologik faol moddalar texnologiyasi

AMINO KISLOTAL ARNI DO I RA BO‗YLAB T ARQ ALIS H
XRO MATO GRAFI YASI
Doira bo‗ylab tarqalish xromatografiyasida aminokislotalar dog‗lar shaklida 
emas, balki qog‗ozda konsentrik joylashgan halqalar shaklida ajraladi. Metodning 
mohiyati huddi avvalgi berilgan ishga o‗xshash bo‗ladi. Xromatografiya uncha katta 
bo‗lmagan eksikatorda olib boriladi. 
Reaktivlar:
1) aminokislotalar aralashmasining eritmasi (10 ml suvda 60 mg asparagin 
kislota, 40 mg glitsin va 50 mg leysin eritilgan);

2) suvga to‗yintirilgan fenol (100 g haydalgan fenolga 35 ml suv qo‗shib, erishini tezlashtirish uchun 
ozgina isitiladi) ;
3) butanol-sirka kislota-suv aralashmasi (4:1:1); 
4) ningidrin, 0,2% li spirtdagi eritmasi. 
Asboblar:
1) qopqog‗i yaxshi berkiladigan kichikroq eksikator; 
2) termostat (37-38°C); 
3) quritish shkafi (100-105°C).
Ishning bajarilishi:
maxsus xromatografiya qog‗ozidan eksikator diametridan 2-3 sm kengroq bo‗lgan 
doirada kesib olinadi. Erituvchi yaxshi o‗tishi uchun doira 2-3 sm qalinlikdagi chizimcha kesiladi. 
Doiraning markazidan 0,5-0,6 sm uzoqlikdagi joyga aminokislotalar aralashmasi doira shaklida 
tomiziladi va havoda quritiladi.Erituvchi Petri chashkasi, yoki chinni kosacha, yoki eksikatorning tor 
qismiga solinadi.Qog‗oz doira eksikatorning tor joyiga taqaltirib joylashtiriladi va kesilgan chizimcha 
buklanib erituvchiga tegib turadigan qilib qo‗yiladi. Eksikator mustahkam berkitilib, termostatga, (37-
38°C) 1,5-2 soatga qo‗yib qo‗yiladi. Shundan keyingi ishlarni hammasi oldingi tajribadagidek olib 
boradadi.
1-Qog‗oz filtr; 
2-Kesilgan chizimcha; 
3-Erituvchi. 
 

---

133 
Nazorat uchun savollar 
1.
Xromatografiya jarayonining mohiyatini tushuntiring. 
2.
Xromatografiyaning qo‗llanilish soxalari. 
3.
R
f
ko‗rsatkich nimani anglatadi va qanday hisoblanadi? 
4.
Ajralish 
jarayoni 
asosida 
yotadigan 
hodisalar 
belgisi 
bo‗yicha xromatografik usullar qanday klassifikatsiyalanadi? 
5.
Harakatdagi 
va 
qo‗zg‗almas 
fazalarning 
agregat 
holati 
bo‗yicha 
xromatografik usullar kanday klassifikatsiyalanadi? 
6.
Tahlilni 
o‗tkazish 
uslubiyotiga 
asoslangan 
klassifikatsiya 
qanday amalga oshiriladi? 
7.
Adsorbsion xromatografiyasini izohlang. 
8.
Taqsimlanish xromatografiyasining mohiyatini izohlang. 
9.