Biologik faol moddalar texnologiyasi

YUQORI ENERGETIK SUBSTRATLARDAGI BIR XUJAYRALI OQSIL. 
Energiya manbalari (neftegaz, metanol, etanol, metan va n-alkanlar) biotexnologik jarayonlar 
uchun (bakteriya va achitqilar) substratlar sifatida iqtisodiy ahamiyatga egadir. Bunda metanolga 
nisbatan katta ahamiyat beriladi. ICI kompaniyasi metanolni-utilizatsiyalovchi bakteriyalar uchun 
o‗simlik xom ashyosini yirik masshtabli fermentatsiyasini ishlab chiqdi (75 000 l). Ajratib olingan 
mahsulot (prutin) faqatgina hayvonlarni oziqlantirishda qo‗llanildi. Bir xujayrali oqsilni ajratib olishda 
uglerod manbasi sifatida metanol n-parafinlari oldida quyidagi ustunliklarga egadir: 
27
SatoshiOmuraEditor. The Search for Bioactive Compounds from Microorganisms. 

---

82 

unda yashirin toksik moddalar yuq; 

turli konsentratsiyalardagi suvli fazalarda oson eriydi; 

metanol tutgan muhitlarda kultivatsiyalashda olinadigan biomassa tarkibida uglerod qoldiqlari 
bo‘lmaydi. 
Hozirgi kunda yuzaga keluvchi to‗siqlardan biri bu metanolning narxidir, chunki metanol narxi 
mahsulot narxining 50% ni tashkil etadi. AQSH da metanolda olingan bir hujayrali oqsilni narxi, baliq 
unida olingan oqsildan 2-5 barobar qimmatdir. 
Nisbatan yaxshi sharoit 70 yillarda neftning n-parafinlarida bir xujayrali oqsillarini ishlab 
chiqarishda yuzaga kelgan. Bu o‗z navbatida neftga bo‗lgan narxning pastligi bilan shartlangandir. 
Usha vaqtlarda 
Candida 
turkumidagi achitqilarni kultivatsiyalash bo‗yicha uchta yirik zavodlar 
qurilgan. 
Eng yaxshi natijalar achitqi oqsili mahsulotining yiliga 1 mln. tonna quruq massasini olishga 
muvaffaq bo‗lingan, bu o‗z navbatida sanoat va qishloqho‗jaligi talablarini to‗liq qondirgan. 80 yillar 
o‗rtalariga kelib zavodlar o‗z faoliyatini mikrob oqsilini tannarxini qimmatliligi uchun to‗xtatishdi 
(oziqa soya oqsiliga solishtirganda 2 barobar qimmat). Inson oziqlanishida qo‗llaniladigan bir xujayrali 
oqsilni olish uchun mos keladigan xom ashyo bu etanoldir.