Biologik faol moddalar texnologiyasi

4 – MA‘RUZA
TABIIY XOM ASHYODAN BIOLOGIK FAOL MODDALARNI EKSTRAKSIYA 
USULIDA AJRATIB OLISH. FIZIK-KIMYOVIY USULLAR BIOLOGIK FAOL 
MODDALAR OLINISHINIG UMUMIY TEXNOLOGIK USULLARI. AJRATIB OLISH 
JARAYONIGA TA‘SIR ETUVCHI ASOSIY OMILLAR.
Ma‘ruza rejasi 
1. Tabiiy manbalardan biologik faol moddalarni ekstraksiyalab olish.
1.1. Ekstraksiya biologik faol moddalarni ajratib olish usuli sifatida. 
1.2. Ekstraksiyalash jarayonining nazariy asoslari. 
1.3. Ekstraksiyalash jarayonining bosqichlari va ularning miqdoriy tavsiflari. 
2. Fizik-kimyoviy usullar.
2.1. Ekstraksiyalashning fizik usullanrining klassifikatsiyasi.
2.2. Kimyoviy usullar. 
3.Ajratib olish jarayoniga ta‘sir etuvchi omillar.
3.1. Dorivor xom ashyoning texnologik xususiyatlari. 
Xom ashyoni texnologik xususiyatini belgilovchi omillar; 
Ekstragent va xom ashyo zarrachalari orasidagi massa almashinuv jarayoniga ta‘sir etuvchi omillar. 
3.2. Ekstraksiya dinamikasini tadqiq etish. 
3.3. Jarayonni matematik modellash. Ekstraksiya jarayonini optimallashtirish. 
Tayanch iboralar:
Biotexnologiya, biologik faol moddalar, ekstraksiya. 
Tabiiy xom ashyolardan BFM ni ekstraksiyalash. 
Ekstraksiya biologik faol moddalarni ajratib olish usuli sifatida.
 
Ekstraksiya
– bu eritma yoki qattiq jismlardan tanlovchan erituvchilar yordamida (ekstragentlar) 
bir yoki bir necha komponentlarni ajratib olish jarayoniga aytiladi. 
Ekstraksiya
– bu BFM ajratib olishning eng qadimgi usullaridan biri bo‗lib, hozirgi vaqtda ham 
ularni ajratib olishning asosiy usullaridan biri bo‗lib qolmoqda. 
Moddalarning quyidagi tizimlaridagi ekstraksiyasi farqlanadi: 
qattiq jism −suyuqlik va suyuqlik−suyuqlik. 
Farmatsevtik sanoatda ko‗pincha qattiq jism − suyuqlik tizimidagi ekstraksiyalash qo‗llaniladi, 
bunda qattiq jism sifatida dorivor o‗simlik xom ashyosi yoki hayvon tabiatli xom ashyodan 
foydalaniladi