Biologik faol moddalar texnologiyasi

4. Antibiotiklarni ishlab chiqarish.
4.1. Antibiotiklarni olinish usullari. 
4.2. Antibiotiklar olinishining texnologik jarayoni. 
4.3. Antibiotiklarni boshqa dori vositalari bilan birga ishlab chiqarish imkoniyati. 
4.4. Modifikatsiyalangan antibiotiklarni olish. 
Tayanch iboralar:
Biotexnologiya, biologik faol moddalar, antibiotiklar .
Antibiо
tiklar 
(yunoncha. ἀντί - qarshi + βίος - hayot) – mikroorganizmlar tomonidan 
sintezlanadigan moddalar bo‗lib, ularning hosilalari va analoglari bo‗lishi mumkin, bu gurux 
moddalarini kimyoviy sintez yo‗li bilan yoki tabiiy manbalardan sintezlab olish mumkin bo‗ladi 
(hayvon to‗qimalari va o‗simliklar). Antibiotiklar organizmda kasallik qo‗zg‗atuvchilariga nisbatan 
tanlovchan ta‘sir etishi mumkin (bakteriyalar, zamburug‗lar, sodda mikroorganizlar, viruslarni) yoki 
yomon ta‘sirdagi shishlarni (rak hujayralarini) o‗sishini bostirib turishi mumkin.
Antibiotiklarni bir yilda ishlab chiqariladigan hajmi bir necha yuz ming tonnani tashkil etadi. Bir 
yillik mahsulot narxi 19 mlrd. dollarni tashkil etadi.
Antibiotiklar ta‘siri natijasida inson organizmining mikroflorasi o‗zgarib ketgan. Antibiotiklarni 50 
yil davomida rivojlanishi natijasida mikroorganizmlarning ularga nisbatan rezistentligi oshgan. 
Antibiotiklar bir turdagi mikroorganizmlar tomonidan ishlab chiqarilib ikkinchi turdagi 
mikroorganizmlarning yoki shish hujayoralarini o‗sishini pasaytiradigan moddalardir
39
. 
Antibiotiklar quyidagidar bo‗yicha farqlanadi: 
- olinish manbasiga ko‗ra; 
- ta‘sir spektoriga ko‗ra; 
- kimyoviy strukturasiga ko‗ra . 
Olinish manbasiga ko‗ra: 
- 
tabiiy
; 
- 
yarim sintetik antibiotiklar 
– bu tabiiy antibiotiklar guruxi bo‗lib fermenativ yoki kimyoviy yo‗l 
bilan modifikatsiyalangandir; 
Springer-Vedag. © 1992 Spring-Verlag New York, Inc. Softcover reprint of the hardcover Ist edition 1992. 
39