Biologik faol moddalar texnologiyasi

batsilalar 
deb ataladi. Batsilalar ipsimon ko‗rinishga ega 
bo‗lib, 
klostridiyalar deb ataladi.
Bakteriyalar
Buralgan baktriyalar quyidagi ko‗rinishda bo‗lishi mumkin:
- vergul ko‗rinishida - vibrionlar; 
-bir nechta buramalarga ega bo‗lgan - spirillalar; 
-ingichka buralgan tayoqcha ko‗rinishida – spiroxettalar. 
Vibrionlarga o‗lat va sifilis qo‗zg‗atuvchisiga – spiroxeta tayoqchasi kiradi
35
.
 
 
 
 
 
 
1.43-rasm. Vibrionlar
spiroxettalar
spirillalar (tasmachalari bilan) stafilokokklar 
Viruslar
 
 
Viruslar 
– mikroorganizmlarning alohida guruhi bo‗lib, xujayra tuzilishiga ega emas. 
Viruslarning o‗lchamlari nanometrlarda o‗lchanadi (8-150 nm), shuning uchun ularning faqatgina 
elektron mikroskop ostidagina ko‗rish mumkin. 
Ba‘zi viruslar faqatgina oqsildan iborat bo‗lib, nuklein kislotalardan yoki RNK yoki DNK ni 
tutishi mumkin. 
1.44-rasm Viruslar 
Viruslar 
quyidagi kasalliklarni keltirib chiqaradi:
- 
insonda
, gripp, virusli gepatit, qizamiq, SPID; 
- 
hayvonlarda
- oqsim, hayvonlar o‗lati va yana ko‗pgina 
kasalliklarni keltirib chiqaradi.
Viruslar
35
Sawada H., Suzuki To, Akiyama S. and Nakao Y. 2000
. Mechanism of stimulatory effect of cyclodextrins on lakacidin-
producing Streptomyces. Applied Microbiologyand Biotechnology_32:556-559. 

---

102 
Bakteriya
viruslari 
bakteriofaglar
, zamburug‗ viruslari – 
mikofaglar 
va sh.o‗. deb ataladi. 
Bakteriofaglar 
barcha erlarda uchraydi, mikroorganizmlar bor joyda bakteriofaglar ham uchraydi.
Faglar mikrob hujayrasini xalok qiladi, shuning uchun faglardan tibbiyotda profilaktika 
maqsadida va infeksion kasalliklarni davolashda qo‗llaniladi
36
.
Rikketsiyalar 
– bakteriya va viruslar 
o‗rtasida joylashgan mikroorganizmlar hisoblanadi. 
Ular 1,0 mkm katta bo‗lmagan harakatsiz tayoqchalar bo‗lib, spora ham kapsula ham hosil 
qilmaydi. 
Viruslar kabi hujayra ichi parazitlari hisoblanadi.