Biolog 10 indd

83-rasm. 
Abu Ali ibn Sino

---

160
«Tib  qonunlari»  asari  500  yil  mobaynida  Yevropa  universitetlarida  asosiy 
tabobat  qo‘llanmasi  sifatida  o‘qitilib  kelindi.  Olim  odamdagi  ba’zi  kasalliklar 
(chechak,  vabo,  sil)  ko‘zga  ko‘rinmas  organizmlar  orqali  paydo  bo‘ladi,  deb 
qayd qiladi. Binobarin, mikroskop kashf qilinmasdan, mikrobiologiya fani hali 
shakllanmasdan  600–700  yil  oldin  Ibn  Sino  yuqumli  kasalliklar  suv  va  havo 
orqali tarqalishini e’tirof etdi.
Zahiriddin Muhammad Bobur 
(1483–1530) buyuk 
davlat  arbobi,  shoir  bo‘lib  qolmasdan,  tabiatshunos 
olim hamdir (84-rasm).
Bobur  tomonidan  yozilgan  «Boburnoma»da  Mar-
kaziv  Osiyo,  Afg‘o niston,  Hindiston  kabi  mamlakat-
larning tarixi, geografi yasi, xalqlarning turmush kechi-
rish tarzi, madaniyati bilan birga, o‘simlik va hayvonot 
olami  to‘g‘risida  qiziqarli  ma’lumot  berilgan.  U  o‘zi 
ko‘r gan,  kuzatganlariga  asoslangan  holda  hayvon  va 
o‘simliklarning  tuzilishi,  hayot  tarzi,  ularning  o‘zaro 
o‘xshashligi yoki farqlari haqida ma’lumotlarni bayon 
etgan.
Bobur  hayvonlarni  to‘rt  quruhga  ajratgan:  quruq-
lik  hayvonlari,  parrandalar,  suv  yaqinida  yashaydigan  hayvonlar  va  suv 
hayvonlariga ajratgan.