Biokimyo pmd

Nukleoproteinlar

Nukleoproteinlar oqsil va nuklein kislotalardan tarkib topgan.

Nuklein kislotalar prostetik guruh sifatida ko‘riladi. Tabiatda bir-biridan

farq qiladigan 2 xil nukleoproteinlar topilgan dezoksiribonuk-

leoproteinlar (DNP) va ribonukleoproteinlar (RNP) (11-rasm).

Nukleoproteinlar nomi nuklein

kislotalar tarkibiga kiruvchi

uglevod qismining (pentozalar)

tabiatiga bog‘liq. RNPda

uglevod qismini riboza, DNPda

esa dezoksiriboza tashkil etadi.

«Nukleoproteinlar» termini

hujayra yadrosining nomi bilan

bog‘liq, lekin DNP va RNP

hujayraning boshqa organel-

lalarida ham bo‘ladi. DNP

asosan yadroda, RNP esa –

sitoplazmada bo‘lishi isbot-

langan. Ayni vaqtda DNP

mitoxondriyada, yadro va yadrochada esa yuqori molekulali RNP

topilgan.

Tekshiruvchilarning diqqat e’tibori oqsil va nuklein kislotalar

kompleksiga kiruvchi makromolekulalarning struktura va funksiyasiga

qaratilgan. Chunki hayot ko‘rinishining turli-tumanligi hujayralarda

sintezlangan oqsilning tabiati birinchi navbatda DNPga bog‘liq,

aniqrog‘i DNKga, tirik organizmning xususiyatlari esa sintezlangan

oqsilning xususiyatlari bilan belgilanadi.

DNK irsiy axborotni saqlaydi. Buning isboti sifatida bakteriyalarda

kuzatiladigan va shuningdek, odam hujayrasi kulturasidagi

transformatsiyani keltirish mumkin. Bu holatning asosida bir turdagi

hujayralar genetik turining boshqasiga o‘tishi DNK tabiatining o‘zgarishi

bilan borishi yotadi. Xromosoma bir necha santimetr uzunlikga ega