Biokimyo pmd


Gormonlar signalini o‘tkazishning molekulyar mexanizmlari



Download 4,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet297/430
Sana19.07.2021
Hajmi4,12 Mb.
#123097
1   ...   293   294   295   296   297   298   299   300   ...   430
Bog'liq
Sobirova-R.A-biokimyo

Gormonlar signalini o‘tkazishning molekulyar mexanizmlari

Kopchilik gormonlar biologik ta’sir mexanizmini molekulyar

asoslari haqidagi zamonaviy tushunchalarni paydo bo‘lishida E.

Sazerlendning tekshiruvlari va siklik adenozil monofosfatning ochilishi

katta ro‘l o‘ynaydi.

Ma’lumki, axborot o‘tkazilish jarayonini yonaltirilishi va nozik

boshqarilishi, avvalombor, hujayra gormonal axborotni tashuvchi

retseptor molekulalarni mavjudligi bilan ta’minlaydi. Bu axborotni

retseptorlari ikkilamchi messenjer deb nom olgan. Ular hujayra ichidagi

bog‘lovchilarni konsentratsiyasini o‘zgarshiga olib keladi. Messenjerni

miqdori ularni hosil qiluvchi va parchalovchi fermentlarni faolligiga

bog‘liq.


Barcha biologik faol moddalarni retseptorlari kimyoviy tabiati

bo‘yicha glikoproteinlar bo‘lib, retseptorlarni «tashuvchi» domeni

hujayraaro bo‘shliq tomonga qaragan. Retseptorning effektor sistema

bilan (xususan ferment bilan) javobgar qismi plazmatik membrana ichki

tomonida joylashgan. Barcha retseptorlarni umumiy xususiyati bo‘lib,

ma’lum bir gormonlarga nisbatan ularni yuqori spetsifikligi (0,1 dan

10 nM gacha bog‘liq konstantasi) hisoblanadi. Shuningdek, retseptorni

effektor sistemalar bilan bog‘lanishi  G-oqsillar orqali amalga oshadi.

Ularni vazifasi gormonlar axborotini plazmatik membrana darajasida

ko‘p marotaba o‘tkazishdan iboratdir. G-oqsil faollangan shaklda

adenilatsiklaza orqali siklik AMF sintezini stimullaydi. U esa hujayra

ichidagi oqsillar faollanishini kaskad mexanizmini boshlab beradi.

Hujayra ichidagi «ikkilamchi» messenjerlar biologik samarasi orqali

amalga oshishining umumiy biologik mexanizmi bo‘lib, oqsillarni turli

proteinkinazalar ishtirokida nishon oqsillar molekulasidagi serin,

treonin, Ba’zida tirozin OH-guruhlariga ATFni oxirgi guruhni transport

qilish orqali, fosforillanish-defosforillanish jarayoni hisoblanadi.

Fosforillanish jarayoni oqsil molekulalarini translyatsiyadan keyingi

muhim kimyoviy modifikatsiyasi bo‘lib, ularning qurilishi va vazifasini

tubdan o‘zgartiradi. Xususan, u struktur xususiyatlarini (subbirliklarni

assotsiatsiya va dissotsiatsiyasini) hamda katalitik xususiyatlarini

faollanishi yoki ingibirlanishini chaqiradi, natijada, kimyoviy reaksiyalar

tezligi va umuman olganda hujayra funksional faolligini belgilaydi.


Download 4,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   293   294   295   296   297   298   299   300   ...   430




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish