Biokimyo pmd

Uchkarbon kislotalar sikli boshqarilishining allosterik

mexanizmlari

Limon kislota siklining funksional tezligi hujayraning ATF ga

bo‘lgan ehtiyojiga moslashgandir:

1.  Pirouzum kislotasining atsetil-KoAga aylanishi ATF, atsetil-KoA

va NADH ta’sirida sekinlashadi.

2. Boshqarishning birinchi reaksiyasi oksaloatsetat bilan atsetil-

KoAdan sitratning sintezlanishidir. Sitrat-sintaza fermentining allosterik

ingibitori ATFdir. ATF miqdorining ko‘payishi sitrat hosil bo‘lishini

kamaytiradi.

3.  Ikkinchi boshqaruvchi fermenti izositrat degidrogenaza bo‘lib

u ADF ta’sirida allosterik yo‘l bilan stimulyatsiya qilinib, uning

substratlarga nisbatan moyilligi kuchayadi. Izotsitrat, NAD, Mg

2+,

 va

ADF lar o‘zaro bog‘lanishida kooperativlik ham mavjuddir.

4. Uchkarbon kislotalarning uchinchi boshqarish reaksiyasi a-

ketoglutaratdegidrogenaza fermentiga bog‘liq. Bu ferment faolligi

reaksiya natijasida hosil bo‘luvchi mahsulotlar – suksinil-KoA va

NAD.H ta’sirida susaytiriladi.

5.  Uchkarbon kislota sikliga ikki uglerodli fragmentlar (atsetil

qoldig‘i) kirishi va siklning tezligi hujayradagi ATF ning yuqori miqdori

bilan susaytiriladi.