Biokimyo pmd

Klinik enzimologiya

Klinik enzimologiya quyidagi 3 yo‘nalishda rivojlanadi:

1. Enzimopatologiya.

2. Enzimodiagnostika.

3. Enzimoterapiya.

Enzimopatologiya. Ko‘pchilik kasalliklarning rivojlanish

mexanizmi to‘qima va a’zolarda fermentlar faolligining o‘zgarishiga

asoslangandir. Ma’lum guruh kasalliklar borki, ularda organizmning

normal ferment statusi o‘zgargan bo‘ladi.

Kasalliklarda fermentlar faolligining o‘zgarishi quyidagi omillarga

bog‘liq bo‘ladi:

1. Fermentativ jarayon ayrim zvenolarining konstitutsional

pasayishi (irsiy enzimopatiyalar) natijasida fermentlar sintezining

yo‘qolishi.

2. Fermentlar biosintezini pasaytiruvchi toksik omillar.

3. Alimentar omillar (vitamin, oqsil, mikroelementlarning

yetishmasligi, ovqat ratsionida o‘zgarishlar).

4. Fermentativ jarayonlarning hujayra ichida sodir bo‘lishining

buzilishi.

Enzimopatologiya o‘z ichiga inson patologiyalarining deyarli

barchasini oladi, chunki fermentativ o‘zgarishlar bo‘lmagan

kasalliklarni mumkinligini tasavvur etish qiyin. Enzimopatologiya

nuqtai nazaridan patologik jarayonning kelib chiqishini quyidagicha

tasavvur etish mumkin: kasallikni vujudga keltiruvchi etiologik omil,

bir yoki bir necha ferment sistemalarining ishini izdan chiqaradi.

Tegishli modda almashinuv jarayonlarining kechishi to‘xtaydi,

natijada o‘ziga xos simptomga ega bo‘lgan kasallik vujudga keladi.

Yurak qon-tomir kasalliklari, onkologik patologiya, diabet,

homiladorlar toksikozi, asab kasalliklari patogenezida a’zo va

to‘qimalardagi oqsil, nuklein kislota, uglevod, lipid, aminokislotalar

---

130

biokimyoviy o‘zgarishlarining yemirilib borishi isbotlangan. Pankreatit,

kuyish travmasi, nefroz, allergik va boshqa kasalliklarda kallikrein –

kinin sistemasi funksiyasining buzilishi aniqlangan.

Enzimopatologiyani tekshirish bo‘yicha ishlar kengaymoqda,

xususan patologik holatlarda fermentlar faolligi va sintezini

boshqarishning o‘ziga xos tomonlari o‘rganilmoqda:

                                     Etiologik omil

                                               

↓

                   Ferment sistemalari ishining buzilishi

                                               

↓

                      Metabolik yo‘llarning bloklanishi

                                  

             ↓

                            Kasallikning rivojlanishi