Biokimyo pmd

RNK tuzilishining xususiyatlari

Tuzilishi va funksiyalarning xususiyatlari jihatidan RNKning uchta

asosiy turi tafovut qilinadi.

1. Ribosoma RNKlari (rRNK ) — ribosomalarning tarkibiy

qismlaridir. rRNK ulushiga hujayradagi butun RNK ning taxminan 80

%  to‘g‘ri keladi; rRNK ning uch turi: molekulyar massasi 1,5 mln.

atrofida bo‘ladigan  28 S    rRNK (nukleotid  qoldiqlarining soni

16-rasm.  DNK fragmentlari modellari

---

72

taxminan  4000 ta); molekulyar massasi 700000 atrofida bo‘ladigan 18

S-rRNK; molekulyar massasi 30 000 atrofida (nukleotidlarning  qoldig‘i

taxminan 100 ta) bo‘ladigan  5 S-rRNK  mavjud.

2. Transport RNKlar (tRNK) hujayradagi  butun RNKning  taxminan

15%ni  tashkil etadi. tRNKning birlamchi strukturasi  bilan bir-biridan

farq qiladigan necha o‘nlab turi  bor. tRNKning  molekulyar massasi

25000 atrofida. tRNK birlamchi strukturasining xarakterli xususiyati

molekulalarida odatdagidan monomerlaridan  tashqari minor

nukleotidlar deb ataluvchi (kam miqdorlarda  bo‘ladigan) monomerlar

ham  borligidir. Minor nukleotidlar  tarkibida odatdan tashqari  asoslar

(masalan: metillangan asoslar) bo‘ladi; Psevdouridilat kislotada  asos

bilan riboza qoldig‘i  o‘rtasidagi bog‘ odatdan tashqari (N – C emas ,

balki C –C dir);

3.  Matritsa RNK (mRNK)  hujayradagi barcha RNK  ning taxminan

2%ni tashkil  etadi. Birlamchi strukturasi  jihatidan bir-biridan farq

qiladigan juda ham ko‘p  miqdordagi — organizmda turli  oqsillar

qancha bo‘lsa, shuncha miqdorda mRNK bor. Matritsa RNKlarini

axborot RNKlari, ya’ni informatsion RNKlar (mRNK) deb ham aytiladi.