Biokimyo pmd

XIII omil (fibrinni turg‘unlashtiruvchi omil) – hosil bo‘lgan fibrin

turg‘unligini ta’minlaydi. Uchta polipeptid zanjiridan tarkib topgan.

Trombotsitlar omili – yuqorida sanab o‘tganimiz, qon ivishda

ishtirok etuvchi plazma omillaridan tashqari bu jarayonda 10 dan ortiq

xilma-xil trombotsit omillari ham ishtirok etadi.

103-rasm.  Qon ivishining sxemasi

---

377

Qon tomirlari shikastlangan joyda ochilib qolgan hujayralar aro

matriksga trombotsitlar birikib trombotsitlardan iborat tiqin hosil bo‘ladi.

Shu bilan bir vaqtda plazma eruvchan fibrinogen oqsilini erimaydigan

fibringa aylantiradigan reaksiyalar ishga tushadi. Hosil bo‘lgan fibrin

trombotsitlardan iborat tiqinga o‘tirib, uning yuzida tromb hosil bo‘ladi.

Trombda eritrotsitlar ham bo‘ladi. Demak, qonning ivib qolishida o‘n

beshga yaqin plazma oqsillari va loaqal bironta to‘qima oqsili,

shuningdek, tromb hosil bo‘ladigan sohadagi hujayra membranalari

fosfolipidlari, Ca

2+

 ionlari va trombotsitlar ishtirok etadi.

Qon plazmasidagi qon ivishida ishtirok etadigan oqsil tabiatli omillar

jigarda sintezlanadi. Ularning ko‘pchiligi profermentlar bo‘lib, ivish

davomida faol fermentlarga aylanadi. Faollashgan ivish omillari

profermentning rim raqami bilan belgilangan simvoli yoniga «a» qo‘shib

yozish bilan belgilanadi (II – II«a», X – X«a» va hokazo).