Biokimyo pmd

Uglevodlarning aerob yo‘l bilan oksidlanishi va uning fiziologik

ahamiyati

Aerob (kislorod ishtirokida) parchalanishning oxirgi mahsuloti CO

2

,

H

2

O va energiya bo‘lib, yig‘indi tenglamasi quyidagichadir:

C

6

H

12

O

6

 + 6O

2

 = CO

2

+38ATF + 6H

2

O

Aerob yo‘l glyukozaning asosiy parchalanish yo‘li bo‘lib, u uch

bosqichda (stadiyada) boradi:

I bosqich – Glikolitik bosqich – glyukozaning pirouzum kislotasiga

parchalanishi;

II bosqich – Piruvatning oksidlanish yo‘li bilan dekarboksillanishi

va atsetil KoA hosil bo‘lishi;

III bosqich – Krebsning uch karbon sikli va elektronlar o‘tkazish

zanjiri.

Birinchi bosqich glyukoza katabolizmining individual parchalanish

yo‘li bo‘lib, II va III parchalanish bosqichlari «modda almashuvining

---

208

umumiy yo‘llari» deb yuritiladi. Modda almashuvinig umumiy yo‘llari

avval mukammal o‘tilgan. I bosqich sitozolda, II va III bosqichlar

mitoxondriyalarda kechadi. Aerob oksidlanish glyukozaning asosiy

parchalanish yo‘li, chunki inson va hayvonlar aerob organizmlardir;

hamda energetik nuqtai nazardan bu yo‘l eng samaralidir. Bir molekula

glyukoza aerob oksidlanishida 38 molekula ATF hosil bo‘ladi. Buning

8 molekulasi – glikolitik (I) bosqichda; 6 molekula – piruvatning

oksidlanish yo‘li bilan dekarboksillanish (II) bosqichda; 24 molekulasi

esa – Krebs sikli (III) bosqichda yuzaga keladi (57-rasm).