«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
262 
почв” (1975), Методы агрохимических анализов почв и растений Средней Азии, 
(1977), Е.В. Аринушкинанинг “Руководство по химическому анализу почв” 
(1970) да баён этилган усулларда бажарилди. 
Тадқиқот натижалари. Тадқиқотлар объектини Чирчиқ дарёсининг V - 
террасасида ҳамда Оҳангарон дарёсининг III - террасасида ривожланган қўриқ 
ва лалмикор типик бўз тупроқлар ташкил этди. 
Тадқиқотлар Чирчиқ ва Оҳангарон дарёлари ҳавзаларида ривожланган 
тупроқлар гумус ва асосий озиқа элементлари заҳиралари миқдори бўйича 
фарқланишини кўрсатди. Чирчиқ дарёсининг V - террасасида ривожланган 
қўриқ тупроқлар Оҳангарон дарёсининг III - террасасида ривожланган қўриқ 
тупроқларга нисбатан гумус, азот, фосфор ва калийнинг заҳиралари кўплиги 
билан тавсифланади (1-жадвал). 
Тадқиқотларда олинган маълумотларни қиёсий таҳлил қилиш 
имкониятини яратиш мақсадида ўрганилган тупроқлар гумус ва асосий озиқа 
элементлари заҳиралари кўрсатгичларини лойиҳавий ҳайдалма қатлам учун 
ҳисобладик.
Чирчиқ дарёси ҳавзаси қўриқ типик бўз тупроғининг лойиҳавий ҳайдалма 
қатламида гумус заҳиралари 29,51 т/га ни, азот, фосфор ва калий заҳиралари 
эса, тегишлича 2,66; 5,96 ва 53,88 т/гани ташкил этган бўлса, Оҳангарон дарёси 
ҳавзасининг тупроғининг лойиҳавий ҳайдалма қатламида гумус заҳиралари 
22,62 т/га ни, азот, фосфор ва калий заҳиралари эса, тегишлича 1,92; 4,22 ва 
43,95 т/гани ташкил этди (1-жадвал). 
1-жадвал 
Қўриқ типик бўз тупроқларнинг гумус ва асосий озиқа элементлари заҳиралари, т/га 
Кесма рақами 
Горизонт 
чуқурлиги, 
см 
Гумус, 
N, 
P
2
O
5
, 
K
2
O, 
т/га* 
т/га* 
т/га* 
т/га* 
К-02-13-ҚТБ 
Чирчиқ 
дарёсининг
V -террасаси 
0-3 
6,90 
0,51 
0,88 
7,99 
3-26 
32,46 
2,94 
6,62 
59,87 
0-20** 
29,51 
2,66 
5,96 
53,88 
0-135 
130,54 
12,7 
28,59 
313,3 
К 04-13 ҚТБ
Оҳангарон 
дарёсининг
III – террасаси 
0-2 
4,61 
0,34 
0,57 
5,50 
2-20 
24,62 
2,10 
4,62 
48,22 
0-20** 
22,62 
1,92 
4,22 
43,95 
0-113 
94,57 
9,84 
17,5 
271,42 
* - каср сонлар 0,01 қийматигача умумлаштириб берилган
** - лойиҳавий ҳайдалма қатлам 
 
Ўрганилган тупроқларнинг бутун кесмасидаги гумус ва асосий озиқа 
элементлари заҳиралари кўрсатгчлари ҳам Чирчиқ дарёси ҳавзаси қўриқ типик 

---