«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
141 
К.В. Попкова
маълумотларига кўра фитопатоген замбуруғ турларининг 
хўжайин ўсимликга таъсир қилиши био – ва некротрофларга бўлинади. 
Касаллик белгиларининг намоён бўлиши, уларнинг биотроф ёки некротроф 
эканлиги билан узвий боғлиқлигини кўрсатади [4, б. 399].
Биотроф озиқланишда паразит, ўсимликнинг тирик тўқималаридан озиқ 
моддаларни сўриб олиш билан бирга, ўсимлик тўқималарида яшаш учун юқори 
даражада мослашган бўлиб, ривожланишининг маълум босқичида ўсимликга 
деярли зарар келтирмайди. Фақатгина, кейинги босқич яъни мицелий 
ривожланишининг охирги босқичларида ва спора ҳосил қилиш олдидан яққол 
паразитликни намоён қилиб, ўсимлик тўқималарини нобуд қилади [5, б. 352].
Айтиш мумкинки, республикамизга шу жумладан Тошкент шаҳрига 
четдан олиб келинаётган ўсимлик турлари сиртдан соғлом кўринсада касаллик 
белгилари маълум бир муддатдан сўнг ёки кейинги вегетация даврида намоён 
бўлиши мумкин.
Урбанизациялашган 
шароитда, 
айниқса, 
интродукция 
қилинган 
ўсимликлар ҳамда улар билан бирга замбуруғлар хилма-хиллигининг ошиши, 
маҳаллий патоген замбуруғлар ва улар келтириб чиқарадиган касалликлар 
хилма-хиллигининг ҳам ортишига, натижада ўсимликларнинг манзаралилик, 
дориворлилик, ҳосилдорлилик хусусиятларининг пасайишига, сабаб бўлади.
Шу 
сабабли 
биз 
Тошкент 
шаҳри 
урбанофлораси 
патоген 
замбуруғларининг тур таркибини аниқлаш ва уларга қарши кураш чоралари 
бўйича тавсиялар ишлаб чиқишни ўз олдимизга мақсад қилиб қўйдик. Бунда 
тадқиқотларни олиб бориш учун Тошкент шаҳри урбанофлораси патоген 
замбуруғларини 
таксономик 
таҳлил 
қилиш, 
урбанофлора 
патоген 
замбуруғларининг 
экологияси, 
жумладан 
патоген 
замбуруғларнинг 
урбанофлора турлари бўйича тарқалиши, мавсумий ривожланиши, 
Тошкент 
шаҳри урбанофлорасининг замонавий фитопатологик ҳолати, урбанофлорада 
кенг тарқалган асосий замбуруғ касалликлари ва уларни касаллантириш 
даражасини баҳолаш, урбанофлорадаги замбуруғ касалликларига қарши кураш 
чора тадбирлари ва ниҳоят 
Тошкент шаҳри урбанофлораси патоген 
замбуруғларининг электрон маълумотлар базаси яратиш вазифалари 
белгиланди. Таъкидлаш жоизки, ҳозирги даврга қадар Тошкент шаҳри 
урбанофлорасининг патоген замбуруғлари бўйича микологик тадқиқотлар олиб 
борилмаган.