Biogen elemetlar konsentratsiyasi o’zgarishi bilan bog’liq bo’lgan endemik va kasb kasaliklari

Gidrokarbonatli bufer sistema

• Gidrokarbonatli bufer asosan hujayra tashqarisidagi buferdir. U karbonat kislota va natriy gidrokarbonat (yoki KHCO3) dan tashkil topgan bo‘lib, qonning kuchli bufer sistemasi hisoblanadi. Qonning umumiy bufer ta’sirining deyarli 10 foizi gidrokarbonat buferga to‘g‘ri keladi. Qon pH ining normal qiymatida, ya’ni pH=7,4 da, gidrokarbonat bufer sistemasining tarkiblar nisbati H2CO3: NaHCO3 = 1:20 ni tashkil etadi.

Fosfatli bufer sistema

• Fosfatli bufer sistema to‘qima va ba’zi biologik suyuqliklarning (siydik, ovqat hazm qilish shirasi va boshqalar) bufer sistemasi asosini tashkil etadi. Fosfatlarning qondagi konsentratsiyasi karbonatlarga nisbatan kamroq, shuning uchun bu bufer sistemaning samaraligi qonda past, umumiy qon bufer ta’sirining taxminan 1% ini tashkil etadi. Bu bufer ortofosfat kislotaning birlamchi (NaH2PO4) va ikkilamchi (Na2HPO4) tuz aralashmasidan iborat.Bu tuzlarning qanday nisbatlarda bo‘lishiga qarab, 5,90 dan 7,80 gacha turli pH dagi bufer aralashmalarni olish mumkin. Fosfatli bufer sistemalar laboratoriya amaliyotida ko‘p ishlatiladi, chunki ularning pH qiymatlari fiziologik jixatdan eng muhim reaksiya muhitining qiymatlariga to‘g‘ri keladi