Bino va inshootlar

4-rasm. Hajmiy-bloklarning ichki fazosini ochiq yoki yopiqligi bo‘yicha
klassifikatsiyasi:
a - yopiq hajmiy bloklar; b - yopiq konturli ochiq hajmiy
bloklar; v - yopilmagan konturli ochiq hajmiy bloklar.
7) konstruktiv-texnologik echimlariga ko‘ra (5-rasm): “qalpoq”tipidagi
hajmiy bloklar; "stakan" tipidagi hajmiy bloklar;"yotqizilganstakan" tipidagi
hajmiy bloklar; "egizak" tipidagi hajmiybloklar; "etajerka" tipidagi hajmiy
bloklarga;
5
-
r
a
s
m
.
H

---

100
ajmiy-blok- larning konstruktiv- texnoligik echimlari:
a -
“qalpoq”tipidagi haj- miy blok; b - "stakan" tipidagi hajmiy blok; v -
"yotqizilgan stakan" tipi- dagi hajmiy blok; g - "egizak" tipidagi hajmiy
blok; d - "etajerka" tipi- dagi hajmiy blok.
8) bloklarning
tayanish
usuliga
ko‘ra
(6-rasm):
kontur
bo‘yichatayanadigan
hajmiy
bloklar;
qarama-qarshi
devorlarga
tayanadiganhajmiy bloklar; konsolli tayanadigan hajmiy bloklar; aralash
tayanchlihajmiy bloklar; nuktaviy tayanchli hajmiy bloklarga bo‘lish mumkin.
Hajmiy-blokli binolarning me’moriy kompozitsiyasini boyitish,ularning
turli-tuman qiyofaga ega bo‘lishlarini ta’minlash maqsadidaquyidagi
usullardan foydalaniladi:
- bloklarni
bir-biriga
nisbatan
gorizontal
va
vertikalyo‘nalishlarda surish;
- har xil o‘lchamdagi va bichimdagibloklarni
kombinatsiyalash;
-
balkon,
lodjiya,
erker
kabi
me’moriyelementlarni qo‘llash.
6-rasm. Hajmiy- bloklarning tayanish usullari:
a - kontur bo‘yicha
tayanadigan haj- miy blok; b va v -qarama- qarshi devorlarga tayana- digan
hajmiy bloklar;
g, d va e - konsolli tayanadigan hajmiy bloklar; k - nuktaviy tayanchli hajmiy
blok.
Hajmiy-blokli binolarning quyidagi konstruktiv sistemalariqurilishda
qo‘llanilmokda. YUk ko‘taruvchi hajmiy bloklardan iboratasosiy sistema (7-
rasm, a) balandligi 12 qavatgacha binolardaqo‘llanilmokda.Asosiy konstruktiv
sistemaning varianti sifatidabitta binoning o‘zidayuk ko‘taruvchi bloklar bilan
birgalikda yukko‘tarmaydigan bloklar ham qo‘llaniladigan sistema ham (7-
rasm, b)tajriba tariqasida tavsiya qilingan va loyihalar ishlab chiqilgan.

---

101
Ulardan tashqari kombinatsiyalangan konstruktiv sistemalar: karkasli-
blokli (7-rasm, v ), blokli-devorli (7-rasm, g v ad ), osma hajmiy bloklar
qo‘llaniladigan stvolli-blokli sistemalarham ishlab chiqilgan ishlab chiqarishga
tadbiq qilingan. Blokli vablokli-panellikonstruktiv sistemalarning texnik-
iqtisodiyko‘rsatkichlari yaxshi, lekin qavatlar sonini ko‘paytirishing imkoni
yo‘qchunki
bloklarning
yuk
ko‘tarishqobiliyatini
va
og‘irligini
oshirishga,ularni montaj qilish uchun og‘irkranlardan foydalanishga
to‘g‘rikeladi.