BILAMAN
|
BILMOQCHIMAN
|
BILIB OLDIM
|
Oʻzbekistonning yangi Konstitutsiyasini yaratish gʻoyasi 1990- yil 20- iyunda “Mustaqillik Deklaratsiyasi”ning qabul qilinishi munosabati bilan ilgari surilgan edi. Buning uchun I.A.Karimov raisligida 64 kishidan iborat Konstitutsiya loyihasini tayyorlash boyicha komissiya tuzilgan edi.
|
Eski ma’muriy-buyruqboziik tizimini, unga muvofiq boʻlgan hokimiyat va boshqaruv organlarini tugatish.
|
Oʻzbekiston Konstitutsiyasining qabul qilinishi mamlakatimiz hayotida katta ahamiyatga ega boʻlgan voqea boʻldi. U mamlakatda huquqiy, siyosiy, iqtisodiy islohotlar uchun asos boʻldi. Konstitutsiya barqarorligini va uzoq muddat amal qilishini ta’minlash maqsadida Konstitutsiyaga oʻzgartirishlar va qoʻshimchalar kiritish nazarda tutilgan.
|
1991- yil oktyabr-noyabrda Konstitutsiya loyihasining birinchi varianti tayyorlandi. Ammo 1991- yil 31- avgustda Oʻzbekiston Mustaqilligi e'lon qilinishi bilan, vaziyat oʻzgarib loyihaning ikkinchi varianti ustida ish boshlandi.
|
Yangi davlatchilikning siyosiy-huquqiy, konstitutsiyaviy asoslarini yaratish. Oʻzbekiston oʻz taraqqiyot yoʻlini, avvalo, mamlakatda yaratilayotgan jamiyat qanday mazmun kasb etishga e'tibor berdi.
|
Demokratik huquqiy davlatni tuzish uchun eng avvalo davlat boshqaruvining hozirgi zamonaviy tizimini shakllantirish talab qilinadi. Davlat boshqaruvi xususida tuzilayotgan tizimning asosi prezident boshqaruvi boʻldi.
|
1992- yil bahorida loyihaning 149 moddadan iborat ikkinchi varianti ishlab chiqildi va shu- yilning 26- sentyabrida umumxalq muhohamasi uchun matbuotda e'lon qilindi.
|
Ikki palatali Oliy Majlisga boʻlgan saylovdan quyidagi xulosalari haqida
|
Prezidentlik boshqaruvi, mustaqil davlat va respublikadagi ijrochi hokimiyatning boshligʻi bolmish Prezidentning haq-huquqlari va vakolatlari Prezidentni umumxalq tomondan saylanishida tasdiqlanadi (Konstitutsiya, XIX bob, 89-90 moddalar).
|
Tushgan taklif va mulohazalarni hisobga olib, Konstitutsiyaviy komissiya loyihani qaytadan tuzib, 1992- yil 21- noyabrda muhohamani davom ettirish uchun ikkinchi marotaba matbuotda e'lon qildi.
|
ikki palatali parlamentga saylovlar oʻtkazish tizimi va jarayonlari
|
Konstitutsiyaga koʻra, Oʻzbekiston Respublikasi ijroya hokimiyati Prezidentlik hokimiyati va Vazirlar Mahkamasidan iborat Respublika Prezidenti qoshida ijro etuvchi hokimiyat devoni tuzilgan boʻlib, unga Prezident rahbarlik qiladi.
|
1992- yil 8- dekabrda 12-chaqiriq Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining XI sessiyasida “Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi” qabul qilindi. U 128 moddadan, 6 bolimdan iborat edi. Faqat milliy istiqlol, davlat mustaqilligiga erishish tufayli Oʻzbekistonning tamomila yangi, inson manfaatlarini, haq-huquqlarini himoya qiluvchi chinaham demokratik Konstitutsiyasini yaratishga tarixiy imkoniyat vujudga keldi
|
Oʻzbekistonda ikki palatali parlamentni shakllantirishdan koʻzlangan maqsadlar
|
Vazirlar Mahkamasi 1990- yil noyabrda tashkil topib, mustaqillikka erishgandan soʻng davlat mustaqilligini ta’minlovchi organlardan iborat: Mudofaa Vazirligi, Milliy xavfsizlik Xizmati, Ichki Ishlar Vazirligi, davlat bojxona va soliq qoʻmitasi, shuningdek tashqi aloqalarni ta’minlovchi organlar vujudga keldi.
|
Oʻzbekiston Konstitutsiyasi quyidagi tamoyillarga tayanadi;
Davlat suvereniteti;
Xalq hokimiyatchiligi;
Fuqarolar huquqlari va erkinliklari;
Davlat hokimiyatining boʻlinishi;
Mahalliy oʻz-oʻzini boshqarishi.
|
siyosiy partiyalarning faolligini, jamiyatdagi tutgan oʻrini
|
Ijro etish hokimiyatining faoliyati parlament tomonidan qabul qilingan qonunlar bilan belgilanadi. Huquqiy demokratik davlatning asosoiy tamoyillaridan biri – Qonun ustuvorligidir. Demokratik jamiyat hayotida qonunning oʻrni beqiyos. qonunlarning sifati ularni qabul qilayotgan parlament a’zolariga bogʻliq boʻladi.
|