Bilish jarayonlari haqida

So‘zlar ( yoki so‘z birikmalari) quyidagilar bo‘lishi mumkin:
Bayram	Ko‘zi ojiz bola	Taraqqiyot
Mehribon buvi	Qorong‘u tun	G‘amgin
Urush	Og‘ir ish	Hokimiya
Qattiqqo‘l o‘qituvchi	Sovqotayotgan qiz	Qo‘rqinch
Qorni och odam	Bemor ayol	Do‘stlik

Bola qanchalik yosh bo‘lsa, topshiriqni bajarishga u shunchalik qiynaladi. Bu ularda tafakkurning aniq uslubi, mexanik xotira ustunligi, rasm chizish malakalarining etarlicha rivojlanmaganligi bilan bog‘liq. Lekin bolalar 11-12 yoshdan materialning qismlari o‘rtasida bog‘lanishlar (assotsiatsiya) o‘rnatishda ko‘rinadigan anglangan operatsiyalar asosida eslab qola boshlaydilar.

Xayolni diagnostika qilish

• Xayolni diagnostika qilish metodlari
• Bola xayolini baholashda turli xil ijodiy ishlar: rasm chizish, hikoya tuzish, buyumlarni yasash bilan bog‘liq jarayonlarda fantaziyaning namoyon bo‘lishiga e’tibor beriladi.
• «Nutqiy fantaziya» metodikasi
• Bolaga biror jonli mavjudot (odam hayvonlar) haqida ( bolaning xohishiga ko‘ra) hikoya tuzish va uni so‘zlab berish topshirig‘i beriladi. Buning uchun bolaga 5 daqiqa vaqt ajratilib, shundan 1 daqiqasi hikoya ertakni o‘ylab olishi uchun beriladi.
• Bola hikoyani so‘zlab berish jarayonida, uning fantaziyasi qay darajadaligini bilish uchun quyidagilarga e’tibor beriladi.
• 1. Xayol jarayonining tezligi.
• 2. Obrazlarning o‘ziga xosligi, originalligi.
• 3. Fantaziya (tasavvur)ning boyligi.
• 4. Obrazlarning chuqur ishlanganligi.
• 5. Obrazlarning hissiy - ta’sirchanligi.