Bilimlendiriw ministrligi

Kurs jumısıń maqseti hám wazıypaları. Maqseti sonnan ibarat bul kurs jumısında grammatika tarawınıń biri bolǵan morfologiya tarawı menen tıǵız baylanıslı hám sóz shaqaplarınıń ishind Kelbetlik sóz shaqabına arnawlı toqtalıp ótilgen.Kelbetliktiń leksika-grammatikalıq toparların úyreniw olarǵa mısallar keltiriw.Kelbetliktiń morfologiyalıq,sintaksislik ózgesheliklerine toqtalıp ótiw. Tereńirek úyrenip,keleshekte keyingi ilimiy jumıslarǵa negiz bola alıwın támiyinlew.

Kurs jumısınıń dúzilisi: Jumıs Kirsiw ,Juwmaq hám eki baptan ibarat: I bap .Kelbetlik haqqında ulıwma túsinik,1-baptıń 1-bóliminde: Kelbetliktiń leksika-semantikalıq ózgesheligi.II bapta Kelbetliktiń jasalıwı , 2-baptıń 1-bóliminde kelbetliktiń qaraqlpaq tilinde jasalıwı,2-baptıń 2-bólimine kelbetliktiń túrkiy tilles tillerde jasalıwınan ibarat.

Kirisiw

Házirgi qaraqalpaq tiliniń pútkil tariyxı dawamında burın bolıp kórmegen eń áhmiyetli ózgerisler júz berip atir. Óziniń sociallıq turmısında, ekonomikasında, xalıq xojalıǵında, bilimlendiriw tarawında iri tabıslarǵa iye bolıw menen birge ilim tarawında da úlken-úlken jetiskenliklerge erisip atır.

Arnawli izertlew obyekti bolǵan qaraqalpaq til biliminiń fonetika, leksikologiya, grammatika, stilistika, frazeologiya, dialektologiya t.b. tarawları boyınsha kóp ǵana ilim-izertlew jumısları islendi, olardıń juwmaqları baspa sózde ayırım monografiya bolıp shıqtı. Prezidentimiz SH.Mirziyoev atap ótkenindey « Har bir hududga borganda oʻsha yerning tarixini oʻrganish va tiklashga eʼtibor qaratmoqdamiz. Bobur Mirzo xalqimizning buyuk farzandi. Adabiyot, ilm, maʼrifat nuqtai nazaridan u hamon yashayapti. Bu maskanni yanada obod qilib, tarbiya oʻchogʻiga aylantirish zarur. Oʻzligimizni anglab, buyuk tariximizni yoshlarga tushuntirsak, ilm-maʼrifatni rivojlantirsak, hech qachon kam boʻlmaymiz¹»Adamlardıń qatnas quralı bolıp xızmet etetuǵın til, oniń sózlik quramı hám grammatikalıq qurılısı mudamı ózgeriste bolıp rawajlanıp baradı, gey bir sózler hár qanday sebeplerge baylanıslı eskirip qollanılıwdan shıǵıp qaladı, ayırımları turmısta payda bolǵan jańa uǵımlardı ańlatıw ushın dórep qollanıla baslaydı.

Sózlik quramnıń jańa sózler menen tolıqtırılıp barıwı eki túrli jol menen iske asadı: 1) Tildegi jańa túsinikti ańlatıw ushın basqa tillerdiń sózleri qollanıla baslaydı, bunday sózler ózleriniń ańlatatuǵın túsinigi menen birge ózlestiriledi. Buǵan qaraqalpaq tilindegi kóp sandaǵi orıssha hám internacional sózlerdi kirgiziwge boladı. 2) Tilde burınnan bar sózlerden hár qıylı usıllar arqalı jańa mánidegi birlikler jasaladı. Sonlıqtan hár qanday tilde sózdiń jasalıwı degende biz usı joldı túsinemiz.