Bilimdi akparattandyru indd

-
білім қоры 
– əр түрлі материалдық тасушыларда ақпараттың 
жинақталуы жəне өңделуі;
-
білімнің архивтелуі 
– ақпараттың ұзақ уақыт сақталуы;
-
білімнің кіап қорында реттелуі 
– ақпарат көздерінің си-
паттамасы жəне қажетті мəліметтерді іздеудің тез жəне көп 
аспектілігін қамтамасыз ету;
-
білімнің кеңістікте таралуы 
– ақпараттың таратылуы;
-
білімнің өз уақытында жүргізілуі 
– ақпарат көздерін сақтау 
арқылы білімнің басқа ұрпаққа берілуі.

---

245
Соңғы уақытқа дейін көптеген мектеп кітапханасының 
жұмысы қағаз түрінде сақтау технологиясына негізделген: 
кітаптар, кітапшалар, ғылыми мерзімді басылымдар түрінде. 
Ал қазіргі жағдайда жаңа ақпараттық-қатынастық технология-
лар құралдарының оқу мекемесінің кітапхана жұмысының сапа-
сын жоғары деңгейге шығаруға мүмкіндігі бар. Сəйкестендірілген 
ақпараттық ресурстардың жасалуы: 
-
кешендік қағидасы
, мектептің ақпараттық аумағын əлеуметтік-
мəдени контексте жəне басқа ғылыми пəндер шеңберінде 
зерттеуді қарастырады: əлеуметтаны, педагогика, кітапхана-
тану, информатика, мəдениеттану, деректі жəне ақпараттық 
ағындар теориялары;
-
гуманитарлық қағида
, кітапхана-қоғам, кітапхана-мектеп, 
кітапхана-оқырман қоғамдық серіктестігінің мəселелерін ше-
шуге мүмкіндік береді; 
-
адам құндылығы бағыттарының оңтайлы қарым-қатынасы 
мен нақты ұлттық, мəдениеттік жəне білім ортасының 
қағидасы
қоғам, мектеп жəне жеке тұлғаның зияткерлік 
потенциалының өсуіне маңызды əсерін тиізуші аумақтар 
сияқты əдістемелік қағидаларды қанағаттандыруы керек.
Кітапхана əрекетін ақпараттандыруға мүмкіндік беретін негізгі 
екі технологиялық кезеңді бөліп қарастыруға болады.
Бірінші кезең
, теориялық, кітапхананың сыртқы жəне ішкі 
ақпараттық байланыстарын жəне нақты оқу мекемелерінің дамуына 
бағытталған жүйелік талдау, құрылымның концептуалды мағынасын 
білдіреді. 
Екінші кезең
, техникалық, ақпаратты сақтау, таңдалған теориялық 
қосымшаларға сəкестендірілген бөлек ішкі жүйелерді іздеу мен 
байланыстыруды қамтамасыз ететін ақпараттық-кітапханалық 
жүйесінің құрылуына негізделген. 
Жалпы орта білім беру жүйесіндегі кітапханамен қамтамасыз 
етудің дамуы мен сəйкестендірілген Ақпараттық-қатынастық тех-
нологиялар құралдарының құрылуы мектеп оқу үдерісінің барлық 
ерекшеліктері есебінде іске асырылуы керек екендігі анық.
Ақпараттық-қатынастық технологияларының құралдары кез 
келген кітапхананың ақпараттық қорын барынша кеңейте ала-
ды.
Кітапхананың ақпараттық электрондық қоры
мəтіндердің 
электрондық тасымалдауыштарда жинақталуын білдіреді. Бұл оқу 
мекемелері сатып алған жəне кітапханада CD-ROM, серверде, дис-

---

246
кета қорлары мен басқада түрлерде сақталатын кітапхана шығарған 
толық мəтінді мəліметтер қоры болуы мүмкін. Одан бөлек қазіргі 
заманғы кітапхана өзінің оқырмандарына қызмет қөрсету мақса-
тында басқа жоғарғы оқу орындарында, кітапханалар, басқа 
ұйымдарда бар немесе жергілікті жəне жаһандық ақпараттық 
компьютерлік жүйелерге ашық қол жеткізуге болатын толық мəтінді 
ресурстар мен олардың бөліктерін қолдануы мүмкін жəне қолдануы 
керек. 
Ақпараттандыру құралдарының жасалуы мен тұрақты орын-
далу технологиясы электрондық ақпараттық қордың жасалуы-
мен қатар бір уақытта жасалуы керек жəне осындай қорлардың 
эквивалентті электрондық анықтама-іздестіру жасауды қамтамасыз 
ету керек. 
Оқу мекемесі кітапханасының электрондық анықтама-іздестіру 
аппараты: