Bilim sohasi

Axloqqa oid hikoya bolalarni axloqiy me’yorlarni, “nima yaxshi?”, “nima yomon?” – kabi savollarga javob topishga, hikoyadagi timsollarning xatti-harakatlarini baholashga o‘rgatadi, ularning xulqini ijobiy tomonga o‘zgartiradi. Shunga qaramasdan, ta’sirchanlikni oshirish uchun hikoya quyidagi talablarga javob berishi lozim:

• 
  bolalarning yoshiga, ijtimoiy tajribasiga mos bo‘lishi kerak;
  
• 
  ko‘rgazmali vositalar bilan boyitilishi zarur;
  
• 
  tinglash va mazmunini anglash uchun qulay sharoit yaxshi samara beradi;
  
• 
  notiqlik mahorati talab etiladi;
  
• 
  yakuniy xulosalar bilan tugallanishi maqsadga muvofiq.
  

Ta’riflash – tinglovchiga hissiy – nutqiy ta’sir ko‘rsatish metodi. Oddiy huquqbuzarlik sodir etilganida ta’riflash shart emas. Masalan, partaga chizmaslik, tuflamaslikni tushuntirish uchun ta’rif shart emas. Agar butun sinf darsdan ketib qolsa yoki navtbatchilikni tashlab ketsa, ushbu xatti-harakatlarning oqibatlarini chuqurroq tahlil qilib, ta’riflash maqsadga muvofiq.

Ta’riflash ta’sir ko‘rsatishga asoslanadi. Ta’sir bola ongiga sezdirmasdan kirib borib, shaxsning faoliyatiga, xulqiga turtki beradi. Ta’sir ko‘rsatish boshqa tarbiya metodlarining ta’sirini kuchaytirish uchun qo‘llaniladi.

Tarbiya amaliyotida iltimosning ta’riflash va ta’sir ko‘rsatish bilan uyg‘unligini ta’minlaydigan ko‘ndirish metodidan ham foydalaniladi. Ko‘ndirishning pedagogik samarasi tarbiyachining obro‘si, shaxsiy axloqiy sifatlari, o‘z so‘zlari va faoliyati to‘g‘riligiga bo‘lgan ishonchiga bog‘liq.