Bilim sohasi

Bevosita talab – aniq, boshqacha talqinga o‘rin qoldirmaydigan ohangda bayon etiladi. Bilvosita talab – maslahat, iltimos, ko‘rsatish, ma’qullash ko‘rinishida bayon qilinadi. Talab ijobiy, salbiy yoki neytral (loqayd) munosabatni keltirib chiqarishi mumkin.

Saboq berish – bu tez sur’atlarda bajariladigan metod. Undan talab qilinayotgan sifatni qisqa muddatda yuqori darajada shakllantirishda foydalaniladi. Ko‘p hollarda saboq berish og‘riqli jarayonlarga sabab bo‘lib, norozilik keltirib chiqaradi. Eski maktablardagi jazo choralari, yaqin o‘tmishdagi harbiy kazarma tizimini bunga misol qilish mumkin.

Topshiriqlar metodi yaxshi natija beradi. Ular yordamida o‘quvchilar ijobiy xulq-atvorga o‘rgatiladi. Topshiriq turli mavzuda bo‘lishi mumkin: bemor o‘rtog‘idan xabar olish, bolalar bog‘chasi uchun o‘yinchoqlar tayyorlash, sinfni bayramona bezatish va hokazo Topshiriq natijasi albatta nazorat qilinishi lozim.

Tarbiyalanuvchi faoliyati va xulq-atvorini maxsus sharoitlarda tashkil etish qisqacha tarbiyalovchi vaziyatlar metodi deb ataladi. Vaziyat o‘ylab topilgan bo‘lmasligi kerak. Ular hayotni barcha qarama-qarshiliklari va muammolari bilan aks ettiradi. Tarbiyachi faqat vaziyat kelib chiqishi uchun sharoit yaratib beradi, vaziyat esa tabiiy bo‘lishi kerak.