Bilim sohasi

 
 
Nazorat savollari 
1. Gipsning mayinligi deganda nimani tushunasiz? 
2. Gipsning mayinligi nima sababdan aniqlanadi? 
3. Gips mayinligi.bo’yicha qanday gurug’larga bo’linadi? 
4. Gipsning mayinligini aniqlash tartibini tushuntirib bering 
2-LABORATORIYA ISHI 
Gips hamirining normal quyuqligini aniqlash. 
Ishlatiladigan asbob-uskunalar
: sekundomer, tarozi, 250 sm
3
li menzurka, chinni kosa, 
qoshiq, Suttard viskozimetri. 
 
Suttard viskozimetri mis yoki jezdan yasalgan Silindr 
va har qaysi qirrasi 20 sm dan qilib ishlagan kvadrat shaklidagi 
shisha plastinkadan iborat. Silindrning diametri 5 sm va 
balandligi 10 sm bo’ladi. 
Silindr tagiga qo’yiladigan shisha plastinkaga bir 
necha konSentrik aylanalar chizilgan. Bu aylanalarning 
diametri 6 sm dan 20 sm gacha bo’ladi. Diametri 14 sm gacha 
bo’lgan aylanalarning oralig’i 1 sm, 14 sm dan 20 sm gacha 
bo’lganlariniki esa 2 sm dan qilinadi. 
Shunday 
aylanalar 
chizilgan 
qog’ozni 
kvadrat 
shaklidagi ikkita shisha plastinka orasiga qo’yish ham 
mumkin. 
Sinash tajribasini boshlashdan oldin, Silindr va shisha 
plastinkalar yumshoq toza nam latta bilan artib olinadi. 
Ish tartibi
. SHisha plastinka gorizontal holatda 
o’rnatiladi va Silindr asosi markazi konSentrik aylanalar markaziga qo’yiladi. SHundan keyin 
gipsdan 300 g hamir tayyorlanadi va uning normal quyuqligi aniqlashga kirishiladi. Buning 
uchun kosaga 200 sm
3
chamasi suv solinib, bu suvga 300 g gips asta-sekin sepiladi-da, so’ngra 
qorishtiriladi. Gips sepish va qorishtirish muddati 30 sekundan oshmasligi shart. Hamirning 
quyuqligi bir hil bo’lgach Silindrga quyiladi. Silindrning ustida qolgan ortiqcha hamir ho’llangan 
pichoq bilan sidirib olinadi. Gips hamirini Silindrga quyish va uning ustini tekislash ishi 15 sek 
ichida bajarilishi kerak. SHundan keyin Silindr tik vaziyatda tez ko’tarib olinadi. Natijada gips 
hamiri konus shaklidan kulcha shakliga o’tib, yoyila boshlaydi. Hamirning oz yoki ko’p 
yoyilishi uning konsistenSiyasini (quyuqlik darajasini) ko’rsatadi. Yoyilgan hamirning diametri 
18 sm gacha bo’lsa, quyuqlik normal deb hisoblanadi. Hamir yoyilganda diametrining 18 sm dan