Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

 
Назорат учун саволлар 
1.
 
Иммуннопрофилактиканинг асосий талаблари
 
2.
 
Вакцина турлари
 
3.
 
Профилактик эмлаш ўтказишнинг тартиб ва қоидалари
 
4.
 
Вакцинацияга қарши кўрсатмалар
 
5.
 
Асоратлари профилактикаси
 
6.
Вакцинация техникаси 
7.
 
Профилактик эмлаш календари
 
Таянч сўзлар:
иммунитет, профилактика, вакцина, эмлаш. 

---

121 
9 БОБ. ДАВОЛАШ-ПРОФИЛАКТИКА МУАССАСАЛАРИДА
ОВҚАТЛАНИШНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШ 
9.1. Даволаш-профилактика муассасаларида (ДПМ) овқатланишни 
ташкил қилиш 
 
Инсон организмини ўсиши ва ривожланишни таъминловчи омиллардан 
бири бу овқатланишни тўғри ташкил қилишдир. Айниқса бемор учун тўла 
овқатланиш муҳим аҳамиятга эга, ҳаётий жараёнларни ва тўқималарни 
қайтадан 
янги 
ҳосил 
бўлишида 
жуда 
катта 
роль 
ўйнайди. 
 
Даволаш-профилактика муассасаларида (ДПМ) овқатланишни ташкил 
қилишни асосан бош шифокор ёки унинг ўринбосари (даволаш ишлари 
бўйича), тиббий бўлимларда эса — мудир амалга оширади. Ошхонани озиқ-
овқат 
маҳсулотлари, 
асбоб-ускуналар, 
инвентар, 
идиш-товоқ 
ва 
ишловчиларни кийим-бош билан таoминлаш жавобгарлиги асосан хўжалик 
ишлари бўйича бош шифокор ўринбосарига ва бевосита парҳез 
овқатланишни ташкил қилиш, тузиш ва бошқариб бориш парҳез шифокори 
(диет шифокор) зиммасига юклатилади. Парҳез бўйича қилинган барча 
кўрсатма ва таклифларни бажариш (парҳез шифокори томонидан) ошхона 
ходимлари учун мажбурийдир. Парҳез шифокори парҳез ҳамширалар ишини 
бошқаради ҳамда ошхона ходимларининг иш жойини тайинлайди ва 
уларнинг малакасини ошириш учун машғулотлар олиб боради. Парҳез 
шифокори асосий парҳез дастурхонлар (стол) бўйича 7 кунлик таомнома 
тузади, ҳар кунги таомномани назорат қилади, келаётган озиқ-овқат 
маҳсулотларининг сифатини, сақланиш ва тарқатиш муддатини, уларга тўғри 
технологик ишлов берилишини назорат қилади, шунингдек ҳар сафар парҳез 
таомларни беморларга тарқатишдан олдин ўтказиладиган текширишда 
иштирок этади. Шу билан бирга беморларга кетадиган кундалик озиқ-овқат 
маҳсулотларининг кимёвий миқдори (меъёрси)ни ва қувватини ҳисобга 
олган ҳолда, беморларга сарф қилинадиган кундалик маблағни ҳам назорат 
қилиб туради. Парҳез шифокори ошхонадаги санитария талаб ва қонун-

---

122 
қоидаларини ҳам назорат қилади. Штатлар меъёртивига мувофиқ, 500 ва 
ундан ортиқ ўринли шифохоналарга 1 ўрин, 300 дан 500 гача бўлган 
шифохоналарга эса 0,5 ўрин парҳез, шифокори лавозими берилади. 
ДПМ ларда ҳар бир 200 ўринга 1 та, 100 ўринга 0,5 та, асаб касалликлари 
шифохонларида 400 ўринга 1 та, сил ва юқумли касалликлар 
шифохоналарида 100 ўринга 1 та, 75 ўринга 0,5 та парҳез ҳамшираси 
лавозими тайинланади. Тажрибали парҳез ҳамшираси ошхона мудири этиб 
тайинланади. Парҳез ҳамшираси бўлмаган ДПМ ларда бу ишни катта 
ҳамширага ёки оддий ҳамширалардан бирига юклатилади. Катта 
шифохоналарда парҳез ҳамширалар ичидан меъда-ичак ва куйган беморлар 
бўлимлари учун махсус парҳез ҳамширалари тайинланади. Бу тайинланган 
ҳамширалар шу бўлим мудири ва катта ҳамширасига бўйсуниб, керакли 
маслаҳат ва кўрсатмаларни парҳез шифокори ва ошхона мудири томонидан 
оладилар. 
Бош (катта) – ошпаз ошхонанинг ишлаб чиқариш ишига жавоб беради ва 
бошқаради, хизмат юзасидан ошхона мудирига бўйсунади. Ошпазлар асосан 
парҳез ҳамширасига ва бош ошпазга бўйсунадилар. Даволаш бўлимларининг 
буфетчи-санитаркалари ошхонадан тайёр таомларни термостатларда 
(идишларда) олиб келиб, беморларга тарқатадилар. Буфетчи-санитаркалар 
асосан, бўлим мудирига ёки катта ҳамширага ва шу бўлим парҳез 
ҳамширасига бўйсунадилар. 30 ўринли бўлимга 1 та буфетчи-санитарка 
лавозими, куйганлар бўлими бўлса 3та буфетчи-санитарка лавозими 
тайинланади.