bilet bakteriyalar va ko‘k-yashil suv o‘tlarning tuzilishi, ahamiyati va xilmaxilligi haqida ma’lumot bering. Postembrional rivojlanish xillarini va assidiya metamorfozini tushuntiring. Katta yoshdagi odam organizmi tomirlarida litr qon



Download 1,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/46
Sana02.07.2022
Hajmi1,66 Mb.
#729148
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   46
Bog'liq
9-sinf imtihon javoblari biologiya

2-savolga javob:
Odam irsiyatini o‘rganish usullari.Odam irsiyatini o‘rganish anchagina qiyinchiliklar tug‘diradi.
Ma’lumki, eksperimental genetika usullarini odamga tatbiq etib bo‘lmaydi. Odam sekinlik bilan rivojlanib, 
ancha kech
balog‘atga yetadi. Bir oilaning ko‘radigan farzandlari soni nisbatan kam bo‘ladi. Bunday hollar odam
irsiyatini o‘rganishga qiyinchilik tug‘diradi. Odam genetikasini o‘rganishda quyidagi asosiy: geneologik,
egizaklar, sitogenetik, biokimyoviy, populatsion, ontogenetik usullardan foydalaniladi.Endi bu usullarning 
ta’rifiga qisqacha to‘xtalib o‘tamiz. 
Geneologik usul
mumkin qadar ko‘proq odamlarning nasl­nasabini 
o‘rganib chiqishdan iborat. Shundan foydalanib, insonning ko‘pgina belgilari, jumladan, irsiy
kasalliklarining nasldan naslga o‘tib borishini aniqlash mumkin bo‘ladi. Odamning Mendel qonunlariga 
muvofiq nasldan naslga o‘tib boradigan belgilaridan bir nechtasi quyida misol tariqasida keltirildi. 
Odamdagi qobiliyat, ist’edod va boshqa fazilatlarning rivojlanishi irsiy omillarga bog‘liq ekanligi geneologik 
usul bilan aniqlangan. Masalan, musiqa, matematikaga bo‘lgan iste’dod va qobiliyatlar. 
Egizaklar 
usulio‘xshash belgilarning egizaklarda rivojlanib borishini o‘rga nishdan iborat. Ma’lumki, odamda
egizaklar ikki xil bo‘ladi. Ba’zi hollar da bir emas, balki ikkita (kamdan­kam hollarda uchta va hatto 
to‘rtta) tuxum hujayra urug‘lanadi. Egizaklar bitta tuxum hujayradan va har xil tuxum hujayradan 
rivojlanadi. Bitta tuxum hujayradan rivojlangan egizaklar bir jinsli va bir­biriga nihoyatda o‘xshash bo‘ladi. 
Bu tushunarli albatta, chun ki ular bir xildagi genotipga egadir, ular o‘rtasidagi tavofutlar esa faqat muhit 
ta’siriga bog‘liq bo‘ladi. Har xil tuxumdan rivojlangan egizak lar egizakmas aka­uka yoki opa­singillardek
bir­biriga o‘xshash, bir xil yoki har xil jinsli bo‘ladi. 
Sitogenetik
usulso‘nggi yillarda katta ahamiyat kasb 
etdi. U odamda uchraydigan irsiy kasalliklarning sabablarini tushunib olish uchun ko‘pgina qimmatli
materiallar beradi. Genetika nuqtai nazaridan olganda irsiy kasalliklar mutatsiyalardan iborat bo‘lib,
ularning ko‘pchiligi retsessivdir. Bu usul odam xromosomalar to‘plamidagi ko‘rinadigan darajadagi
o‘zgarishlarni o‘rganish imkonini yaratdi. Xromosoma mutatsiyalarining shunday bir toifasi borki, ular
xromosomalar soni yoki tuzilishining ko‘rinarli o‘zgarishlari bilan ifodalanadi. Odamda bunday
mutatsiyalar sitogenetik usul bilan aniqlanadi. 

Download 1,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   46




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish