bilet bakteriyalar va ko‘k-yashil suv o‘tlarning tuzilishi, ahamiyati va xilmaxilligi haqida ma’lumot bering. Postembrional rivojlanish xillarini va assidiya metamorfozini tushuntiring. Katta yoshdagi odam organizmi tomirlarida litr qon

3-savolga javob:
Hujayra shirasida suvda eriydigan birikmalar ko‘p bo‘ladi. Agar biz hujayrani tuzli eritmaga botirsak, hujayra tarkibidagi suv, hujayra tashqarisiga chiqa boshlaydi. Bunda hujayra tarangligi yo‘qolib hujayra pardasi asta-sekin burisha boshlaydi. Bu hodisa plazmoliz deb ataladi. Agar shu hujayra yana toza suvga botirilsa, u o‘zining avvalgi holatiga qaytadi, ya’ni deplazmoliz hodisasi ro‘y beradi.
Kerakli jihozlar.Buyum va qoplovchi oyna, qizil piyoz, elodeya 1 m NaCl eritmasi, mikroskop, pinset.
Ishning borishi. 1. elodeya epidermisidan o‘tkir pichoq bilan 3x4 mm qalinlikda bo‘lakchalar tayyorlanadi. Pinset yordamida uni ajratib olib, predmet oynasidagi bir tomchi suvga botiriladi. Qoplovchi oyna bilan yopib, mikroskop ostida kuzatiladi. hujayra holatining rasmini chizing.
2. Buyum oynasining bir tomoniga osh tuzi eritmasidan bir tomchi tomiziladi. Ikkinchi tomondan esa filtr qog‘oz yordamida qoplovchi oyna tagidan suv tortib olinadi. 5–7 daqiqadan so‘ng hujayra pardasi torayib, burisha boshlaydi. Bunda plazmoliz ro‘y beradi.
3. Buyum oynasidagi osh tuzi eritmasi yana yuqorida ko‘rsatilgan yo‘l bilan toza suvga almashtiriladi. 5–7 daqiqadan keyin hujayra dastlabki holatiga qaytadi. Bu deplazmoliz hodisasi bilan bog‘liq.


20-BILET
1. Plastidalarning tuzilishi va ularning xillarini tushuntirib bering.
2. Fotosintezning tabiat va inson hayotidagi ahamiyatini ayting, qorong‘ilik va yorug‘lik bosqichlarini taqqoslab tushuntiring.
3. Daryo qisqichbaqasining somatik hujayrasida xromosomalar soni 116 ga teng. Mitozning profaza, metafaza, anafaza va telofaza bosqichlarida xromosoma va DNK molekulasining sonini aniqlang.
1-savolga javob:
Plastidalar –o‘simlik hujayralarining organoidlari. ular anorganik moddalardan birlamchi uglevodlarni hosil qilishda ishtirok etadi. Plastidalarning uch xil turi mavjud:
1. Leykoplastlar –rangsiz bo‘ladi. ular o‘simliklar ning rangsiz qismlarida, masalan, poyasi, ildizi, tugunaklarida bo‘ladi. Leykoplastlar monosaxarid va disaxaridlardan kraxmal hosil qilishda ishtirok etadi (ayrim leykoplastlarda oqsil va moylar ham to‘planadi).
2. Xloroplastlar –bu organoidlar o‘simliklar bargi, bir yillik novdalari va pishib yetilmagan mevalarida ko‘p bo‘ladi. Xloroplastlarda fotosintez jarayoni amalga oshadi. Xloroplastlarda ATF ham sintezlanadi.
3. Xromoplastlar –har xil rangga ega plastidalar. ular gullar va mevalarga rang beruvchi karotinoidlardan iborat. Gultoji barglar va mevalarning har xil ranglarda sariq, qizil, zarg‘aldoq kabi bo‘lishi xromoplastlarga bog‘liq. Plastida membranalari orasidagi bo‘shliqda DNk, RNkva ribosomalar bo‘ladi. Plastidalar o‘z ontogenezida biri-ikkinchisiga aylanib turadi. Xloroplastlar xromoplastlarga, leykoplastlar xloroplastlarga aylanadi