Beynin I i m I i -js

ğunca hızlı basıyorsunuz. Işıklar gelişigüzel yanıp sönüyorsa tep­
ki süreniz genelde çok kısa olmayacaktır; ancak, araştırmacıların
bulgularına göre ışıklar gizli bir örüntıi izliyorsa tepki süreniz de
giderek kısalacaktır. Bunun anlamı, bu örüntüyü üç aşağı beş yu­
karı çözdüğünüz ve bir sonra yanacak ışığın hangisi olduğu hak­
kında tahminde bulunabildiğinizdir. Araya giren beklenmedik bir
ışık, tepki sürenizi yine uzatacaktır. İşin şaşırtıcı yanı, yanıp sönm e
sırasının zerre kadar farkında olm adığınızda bile hızlanma süreci­
nin işlemesidir: Bu tür bir öğrenmenin gerçekleşmesi için bilincin
devreye girmesine hiç mi hiç gerek yoktur
.25
Bir sonraki adımda
ne olacağı konusunda pek bir şey söyleyem eseniz, hatta hiçbir şey
söyleyem eseniz de, bu konuda bir önseziye sahip olabilirsiniz
Bu tür durumlar, her zaman olm asa da bazen, yavaş yavaş o l­
mak kaydıyla bilinçli farkındalık düzeyine ulaşabilir. 1 9 9 7 ’de
nörobilim ci A ntoine Bechara ve çalışma arkadaşları, deney katı­
lımcılarının önüne dört deste oyun kâğıdı koyup, onlardan her se­
ferinde tek kart seçmelerini istediler. Her kart, katılımcıya ya para
kazandırıyor ya da kaybettiriyordu. Katılımcılar zamanla her des­
tenin bir özelliği olduğunu keşfettiler: Destelerden ikisi “iyi” idi,
yani para kazandırıyordu; diğer ikisiyse“k ö tü ” idi, yani kaybetm e­
lerine neden oluyordu.
Denekler hangi desteden çekeceklerini düşünürken, araştırmacı­
lar onları belli aralıklarla durduruyor ve görüşlerini soruyorlardı:
H angi desteler “iyi”, hangileri “k ö tü ”ydii? Araştırmacılar böyle­
likle deneklerin desteleri iyi ya da kötü olarak değerlendirebilmele­
ri için yaklaşık yirmi beş kez kart çekmiş olmaları gerektiğini bul­